Toàn cảnh vụ án khiến cựu Bí thư tỉnh Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh bị bắt giam

Tháng 8.2021, những sai phạm "tày đình" về khai thác quặng apatit ở Lào Cai được "vén màn" bằng việc công an tỉnh này ra quyết định khởi tố vụ án "vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên", xảy ra tại Công ty Apatit Việt Nam và Công ty TNHH Xây dựng thương mại Lilama (gọi tắt là Công ty Lilama).

CÔNG AN CUNG CẤP

Sau gần 2 năm điều tra, tính đến nay, cơ quan tố tụng đã khởi tố tổng cộng 15 bị can, mới nhất là ông Nguyễn Văn Vịnh bị bắt tạm giam ngày 18.5.

Phi vụ rửa tiền của "đại gia" quặng apatit

Công ty Lilama do ông Nguyễn Mạnh Thừa (64 tuổi, trú tại TP.Lào Cai, tỉnh Lào Cai) làm giám đốc. Năm 2009, Công ty được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng tại thôn 2, xã Đồng Tuyển, TP.Lào Cai trên phần diện tích đất 3,77 ha.

Do phát hiện khu đất này nằm chồng lấn với khai trường quặng apatit, UBND tỉnh Lào Cai đã thu hồi giấy chứng nhận nêu trên. Đến năm 2012, công ty được cấp lại giấy chứng nhận đầu tư, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng.

Dưới vỏ bọc dự án nhà hàng, khách sạn, Công ty Lilama đã huy động nhân công, máy móc và thuê nhiều đơn vị để khai thác quặng apatit tại khu đất 3,77 ha. Quặng khai thác được, công ty bán lại cho Công ty Apatit Việt Nam và một số công ty hóa chất.

Chỉ trong gần 3 năm, tính đến 2015, số quặng apatit mà Công ty Lilama khai thác lên tới hơn 1,5 triệu tấn, trị giá hơn 610 tỉ đồng. Công ty Lilama thu về hơn 484 tỉ đồng, Công ty Apatit Việt Nam cũng hưởng lợi hơn 184 tỉ đồng.

Viện KSND tỉnh Lào Cai xác định, lãnh đạo Công ty Lilama và Công ty Apatit Việt Nam biết rõ việc khai thác quặng apatit phải có giấy phép, nhưng thực tế dù chưa được cơ quan thẩm quyền nào cấp phép, nhóm này đã chỉ đạo khai thác trái phép hàng triệu tấn quặng.

CTV

Chịu trách nhiệm, 8 bị can cùng bị truy tố tội vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên. Những người này gồm Nguyễn Mạnh Thừa; Nguyễn Ngọc Bích, cựu Chủ tịch HĐTV Công ty Apatit Việt Nam; Nguyễn Quang Huy, cựu Tổng giám đốc Công ty Apatit Việt Nam; Phạm Cao Khiêm, cựu Phó tổng giám đốc Công ty Apatit Việt Nam; Lương Văn Na, cựu Phó tổng giám đốc Công ty Apatit Việt Nam; Nguyễn Văn Bình, cựu thành viên HĐTV Công ty Apatit Việt Nam; Cao Văn Tham, cựu phó phòng thuộc Công ty Apatit Việt Nam; Nguyễn Văn Chung, cựu phó phòng thuộc Công ty Apatit Việt Nam.

Riêng bị can Thừa còn bị truy tố thêm tội rửa tiền. Theo đó, với số tiền hưởng lợi bất chính, Giám đốc Công ty Lilama hợp thức hóa hơn 177 tỉ đồng bằng cách nâng khống giá cước vận chuyển quặng, đất đá, khối lượng vận chuyển rồi dùng tiền này để mua đất, mua cổ phần, mở sổ tiết kiệm…

Hàng loạt cựu lãnh đạo tỉnh bị bắt giam

Để Công ty Lilama có thể "danh chính ngôn thuận" khai thác trái phép hàng triệu tấn quặng apatit, cơ quan tố tụng xác định có trách nhiệm của UBND tỉnh Lào Cai và các sở, ban, ngành địa phương này.

Cụ thể, UBND tỉnh Lào Cai tại thời điểm ông Nguyễn Văn Vịnh làm chủ tịch đã ban hành Văn bản số 2610 năm 2012 và Văn bản số 1717 năm 2013, về việc yêu cầu Công ty Apatit Việt Nam bàn giao khu đất 3,77 ha cho Công ty Lilama; nếu còn khoáng sản thì Công ty Lilama được tận thu, thỏa thuận, thống nhất với Công ty Apatit Việt Nam để tập kết, quản lý, sử dụng.

BÁO LÀO CAI

Việc UBND tỉnh Lào Cai ban hành chủ trương để Công ty Lilama thu gom quặng khi thực hiện dự án xây dựng nhà hàng, khách sạn là vi phạm quy định luật Khoáng sản năm 2010. Cả Văn bản số 2610 và Văn bản số 1717 đều không phải là giấy phép khai thác khoáng sản, giấy phép tận thu khoáng sản.

Tuy nhiên, Công ty Lilama đã dựa vào các văn bản này, cùng với giấy chứng nhận đầu tư do UBND tỉnh cấp để khai thác, tận thu, thu gom, tiêu thụ quặng apatit trên khu đất diện tích 3,77 ha.

Chịu trách nhiệm cho sai phạm trên, đến nay đã có 7 bị can là các cựu lãnh đạo, cán bộ tỉnh Lào Cai bị khởi tố về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Nhóm này ngoài ông Vịnh còn có Doãn Văn Hưởng, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai; Nguyễn Thanh Dương và Lê Ngọc Hưng, 2 cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai; Mai Đình Định, cựu Giám đốc Sở TN-MT Lào Cai; Phan Văn Cương, cựu Phó giám đốc Sở Công thương Lào Cai; Ngô Đức Hoàng, chuyên viên thuộc Bộ TN-MT, cựu chuyên viên Văn phòng UBND tỉnh Lào Cai.

Với hành vi vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên, Viện KSND tỉnh Lào Cai đã ban hành cáo trạng, truy tố 8 bị can như đã nêu. Còn với nhóm cựu lãnh đạo và cán bộ tỉnh Lào Cai, cơ quan công an đã tách hồ sơ để tiếp tục điều tra, bao gồm lời khai của Nguyễn Mạnh Thừa về việc chi tiền cho những người này.