Tổng giám đốc Việt Á Phan Quốc Việt bị đề nghị án tù kịch khung 30 năm

Sáng 8.1, sau 6 ngày mở tòa, phiên xử đại án kit test Việt Á kết thúc phần xét hỏi, chuyển sang tranh luận. Mở đầu, đại diện Viện KSND TP.Hà Nội đề nghị mức án đối với 38 bị cáo.

TRẦN PHAN

Không ai bị đề nghị chung thân hoặc tử hình

Bị cáo Phan Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty CP công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á), bị đề nghị mức án 15 - 16 năm tù về tội đưa hối lộ, 15 - 16 năm tù về tội vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; tổng hợp hình phạt là 30 năm tù.

Cùng bị truy tố 2 tội danh nêu trên, cấp phó của Phan Quốc Việt là Vũ Đình Hiệp, Phó tổng giám đốc Công ty Việt Á, bị đề nghị mức án lần lượt 8 - 9 năm tù và 8 - 9 năm tù; tổng hợp hình phạt là 16 - 18 năm tù.

Vụ án này có tới 6 cựu quan chức bị truy tố tội nhận hối lộ, nhưng không ai bị đề nghị mức án chung thân hoặc tử hình. Trong đó, với cáo buộc nhận hối lộ nhiều nhất là 2,25 triệu USD, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long bị đề nghị 19 - 20 năm tù.

Các bị cáo khác gồm Nguyễn Huỳnh (cựu thư ký của ông Nguyễn Thanh Long) bị đề nghị mức án 9 - 10 năm tù, Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, Bộ Y tế) bị đề nghị mức án 8 - 9 năm tù, Nguyễn Nam Liên (cựu Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính, Bộ Y tế) bị đề nghị mức án 8 - 9 năm tù, Phạm Duy Tuyến (cựu Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hải Dương) bị đề nghị mức án 13 - 14 năm tù, Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ KH-CN) bị đề nghị mức án 14 - 15 năm tù.

Vụ án còn có 3 người bị truy tố tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Trong đó, ông Nguyễn Văn Trịnh (cựu Trợ lý Phó thủ tướng) bị đề nghị mức án  7 - 8 năm tù, ông Phạm Xuân Thăng (cựu Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương) bị đề nghị mức án 5 - 6 năm tù, ông Phạm Mạnh Cường (cựu Giám đốc Sở Y tế tỉnh Hải Dương) bị đề nghị mức án 5 - 6 năm tù.

2 người bị truy tố tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí, gồm: ông Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN) bị đề nghị mức án 3 - 4 năm tù, ông Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng Bộ KH-CN) bị đề nghị mức án 3 - 4 năm tù.

24 bị cáo còn lại, gồm nhân viên Công ty Việt Á và cán bộ, nhân viên y tế một số địa phương, bị truy tố về một trong 3 tội danh đưa hối lộ, vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng hoặc lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi. Nhóm này bị đề nghị mức án thấp nhất 24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, cao nhất đến 7 năm tù.

TRẦN PHAN

Điển hình của lợi ích nhóm

Theo đại diện viện kiểm sát, vụ án kit test Việt Á là điển hình của lợi ích nhóm, thông đồng, tham nhũng có hệ thống, gây thiệt hại tài sản cho nhà nước đặc biệt nghiêm trọng. Hành vi của các bị cáo cho thấy sự thoái hóa, biến chất của một bộ phận cán bộ công chức, làm giảm sút lòng tin của người dân.

Đặc biệt, vụ án xảy ra trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 lây lan, cả nước gồng mình chống dịch, một số cán bộ cấp cao đã thông đồng với doanh nghiệp để tạo ra lợi ích nhóm, hưởng lợi bất chính.

Sự thông đồng thể hiện qua việc Công ty Việt Á được tham gia đề tài nghiên cứu kit test, sau đó biến kết quả nghiên cứu từ sở hữu nhà nước sang sở hữu của công ty. Cuối cùng, công ty này thương mại hóa sản phẩm, thu lợi bất chính cả ngàn tỉ đồng.

Nội dung vụ án cho thấy, đầu năm 2020, dịch Covid-19 bùng phát tại Trung Quốc rồi lây lan sang một số quốc gia, trong đó có Việt Nam. Học viện Quân y chủ trì, phối hợp với Công ty Việt Á được giao triển khai đề tài nghiên cứu kit test Covid-19, kinh phí gần 19 tỉ đồng, trích từ ngân sách nhà nước.

Quá trình thực hiện, các bị cáo tại Công ty Việt Á, Bộ Y tế, Bộ KH-CN và một số đơn vị đã có hàng loạt sai phạm, biến kết quả nghiên cứu về kit test Covid-19 từ tài sản nhà nước thành tài sản tư nhân. Công ty Việt Á sau đó sản xuất hơn 8,7 triệu kit test, nâng khống giá nguyên liệu đầu vào rồi bán cho các đơn vị, cơ sở y tế trên khắp cả nước; thu lợi bất chính hơn 1.235 tỉ đồng.

Để có thể thuận lợi "chen chân" vào đề tài nghiên cứu, được nghiệm thu, cấp phép lưu hành rồi phân phối kit test, bị cáoPhan Quốc Việt bỏ ra hơn 106 tỉ đồng hối lộ các quan chức. Người nhận nhiều nhất là cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, với 2,25 triệu USD, tương đương hơn 51 tỉ đồng.

Tổng giám đốc Công ty Việt Á cũng chi hàng chục tỉ đồng nhằm cảm ơn một số quan chức đã đưa ra quyết định trái pháp luật, có lợi cho công ty. Trong đó, cựu Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhận 200.000 USD, tương đương hơn 4,6 tỉ đồng.

Chưa dừng lại, để bán được nhiều kit test tại nhiều địa phương, cơ sở y tế, Công ty Việt Á có chủ trương ứng kit test trước cho các đơn vị này sử dụng, sau đó mới hợp thức hồ sơ đấu thầu. Quá trình hợp thức, phía Công ty Việt Á chi phần trăm ngoài hợp đồng cho lãnh đạo các đơn vị, tổng số tiền cũng lên tới cả chục tỉ đồng.