Trung tâm đăng kiểm 'ra luật riêng'?

Doanh nghiệp nói "chưa", Cục nói "có"

Cục Đăng kiểm VN có văn bản gửi các đơn vị đăng kiểm xe cơ giới nêu rõ cơ quan này vẫn đang nhận được các thông tin phản ánh, kiến nghị của người dân và doanh nghiệp (DN) về việc một số đơn vị đăng kiểm tự ý đưa ra các yêu cầu không đúng quy định hiện hành. 

Những yêu cầu trái quy định được Cục Đăng kiểm liệt kê gồm: Từ chối nhận hồ sơ miễn kiểm định lần đầu hoặc chỉ nhận vào một số ngày trong tuần, thời gian hẹn trả kết quả lâu; một số trung tâm đăng kiểm (TTĐK) gợi ý người dân và DN phải mua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự trong khi phương tiện vẫn có bảo hiểm hoặc gợi ý mua nối tiếp thời gian. Thái độ phục vụ không đúng mực của một số đăng kiểm viên và nhân viên nghiệp vụ đã gây bức xúc cho người dân và DN. Ngoài ra cũng có một số phản ánh về quá trình kiểm tra khí thải động cơ cháy do nén làm chết máy, hư hỏng động cơ của phương tiện gây bức xúc cho người dân.

Theo ghi nhận của Thanh Niên, tình hình đăng kiểm trong tháng 12 đã có dấu hiệu tăng trở lại. Tại một số TTĐK ở Hà Nội, dòng xe xếp hàng chờ đến lượt kiểm định đã kéo dài hơn.

NHẬT THỊNH

Trao đổi với Thanh Niên, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Ô tô vận tải VN, cho biết: "Qua khảo sát tình hình đăng kiểm thời điểm cuối năm, chúng tôi nhận thấy lực lượng đăng kiểm viên vẫn còn thiếu hụt, các dây chuyền kiểm định chưa đủ nhân sự để vận hành hoạt động đúng công suất thiết kế. Điều này làm tăng thêm nỗi lo cho các DN khi thời điểm tết dương lịch, tết âm lịch thường chịu áp lực vận tải hàng hóa, vận tải hành khách rất cao. Nếu xảy ra tình trạng ùn tắc nghiêm trọng như năm trước thì thiệt hại rất nặng nề. May mắn là đến thời điểm hiện nay, theo phản ảnh của các hội viên, chưa xảy ra ùn tắc đáng kể, cũng chưa ghi nhận trường hợp nào bị gây khó dễ hay "làm luật". Tuy nhiên, về phía Cục Đăng kiểm có thể nắm được thông tin rộng hơn, công văn nhắc nhở của Cục trong lúc này cũng cần thiết để phục vụ công tác kiểm định tốt hơn".

Ông Lê Trung Tính, Chủ tịch Hiệp hội Ô tô vận tải TP.HCM, cũng chia sẻ: "Đúng như ghi nhận của báo chí, tình hình đăng kiểm theo số liệu dự báo sẽ tăng cao, vượt quá công suất vào thời điểm cuối năm, nhất là trong tháng 12 này. Nhưng thực tế tại TP.HCM chưa thấy ùn tắc nghiêm trọng, điều này cũng rất khó hiểu, có thể các chủ phương tiện đã nhận được thông tin nên chủ động kiểm định ở các nơi khác thuận tiện. Về phía hiệp hội chúng tôi cũng chưa thấy có phản ảnh nào của DN về tình trạng "làm luật" hay gây khó dễ trong quá trình đăng kiểm. Có thể Cục Đăng kiểm nhận được phản ảnh từ đâu đó, còn tại TP.HCM thì chưa thấy".

Tương tự, ông Nguyễn Văn Hùng, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Ô tô vận tải Bình Dương, cũng khẳng định chưa nhận được phản ảnh của hội viên liên quan đến đăng kiểm. "Cho đến thời điểm này tình hình đăng kiểm trên địa bàn tỉnh Bình Dương vẫn chưa có dấu hiệu căng thẳng. Theo số liệu do Cục Đăng kiểm ước tính thì có chênh lệch một chút nhưng thực tế không đến nỗi ùn tắc nghiêm trọng hơn năm trước", ông Hùng nhận định.

Làm gì để hạn chế tiêu cực ?

Theo Cục Đăng kiểm VN, những phản ánh tiêu cực tại các TTĐK mà Cục ghi nhận được đã gây ảnh hưởng xấu đến hoạt động kiểm định vào giai đoạn cả hệ thống đang cố gắng để từng bước lấy lại niềm tin của người dân và DN. Kiểm định xe cơ giới là hoạt động cung cấp dịch vụ công đã được pháp luật quy định. Do đó, để khắc phục tình trạng trên, Cục Đăng kiểm yêu cầu các đơn vị đăng kiểm, đăng kiểm viên và nhân viên không được tùy tiện, tự ý đưa ra các yêu cầu không có trong quy định do Bộ GTVT ban hành; nếu để xảy ra sai phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Cụ thể, đơn vị đăng kiểm sẽ bị tạm đình chỉ hoạt động trong thời gian 3 tháng.

Dựa trên số liệu thống kê phương tiện đến hạn kiểm định và tình hình hoạt động của các TTĐK trên toàn quốc, Cục Đăng kiểm cho biết lượng phương tiện đến kiểm định tại các TTĐK trong những tháng tới sẽ gia tăng, đặc biệt tại Hà Nội, TP.HCM và một số địa phương khác. Trong khi đó, cả nước hiện có 958 đăng kiểm viên bị khởi tố, xin nghỉ việc hoặc bỏ việc. Để bù đắp khoảng trống này, từ đầu năm đến nay Cục Đăng kiểm đã liên tục tổ chức 29 đợt đánh giá đăng kiểm viên (nhiều gấp 6-7 lần so với các năm trước). 

Tuy nhiên, khi các vụ án về lĩnh vực đăng kiểm được đưa ra xét xử thời gian tới, có thể dẫn đến thiếu hụt một lượng lớn đăng kiểm viên do phải chấp hành án, trong khi việc đào tạo bổ sung lực lượng chưa thể bù đắp được do phải có thời gian. Nhiều TTĐK nhiều khả năng sẽ bị tạm đình chỉ từ 1-3 tháng do có từ 2-3 đăng kiểm viên bị xử phạt hoặc thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên; thậm chí một số TTĐK cũng có nguy cơ bị đóng cửa do có 100% đăng kiểm viên bị khởi tố. Điều này sẽ khiến công tác đăng kiểm khó đáp ứng được nhu cầu kiểm định của người dân trong dịp Tết Nguyên đán và những tháng tiếp theo của năm 2024.

Ông Nguyễn Văn Quyền phân tích: "Vấn đề lớn nhất hiện nay của ngành đăng kiểm là thiếu hụt nhân sự, mà một trong những nguyên nhân chính là thu nhập quá thấp, trong khi tuyển dụng nhân sự cũng hết sức khó khăn. Các mức phí theo quy định đều đã lạc hậu trong khi chi phí sinh hoạt đều tăng trong 10 năm trở lại đây. Để tăng nguồn thu thì các TTĐK buộc phải thu phí ngoài quy định, hoặc có những "luật" ngầm để móc túi khách hàng. Vì vậy, Hiệp hội chúng tôi đã có kiến nghị Bộ GTVT phải nhanh chóng áp dụng tăng phí đăng kiểm để công bằng với công sức mà đăng kiểm viên bỏ ra, từ đó hạn chế được các vấn nạn tiêu cực, hối lộ như thời gian qua".

Trước nguy cơ "vỡ trận" trong thời gian tới, Cục Đăng kiểm có văn bản gửi Bộ GTVT đề xuất các phương án tháo gỡ khó khăn trong công tác đăng kiểm. Cụ thể, Cục Đăng kiểm kiến nghị Bộ GTVT có văn bản báo cáo Chính phủ và các cấp có thẩm quyền xem xét cho phép cơ quan này và TTĐK trên cả nước được lựa chọn một số đăng kiểm viên có chuyên môn vững nhưng đã bị khai trừ Đảng và xử lý kỷ luật bằng hình thức buộc thôi việc để ký hợp đồng lao động cho tới khi tòa án đưa ra xét xử. Trường hợp những đăng kiểm viên trên bị tòa án xét xử nhưng cho hưởng án treo, cơ quan này kiến nghị chưa thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên và tiếp tục ký hợp đồng lao động làm công tác chuyên môn.