TS. Dương Ngọc Dũng: 'Dịch lại 'Thiền Luận', tôi phát hiện quá nhiều cái sai nghiêm trọng'

Sáng 4.6 tại Đường sách TP.HCM, công ty CP Văn hóa Văn Lang (VanlangBooks) và trường ĐH Hoa Sen đã tổ chức buổi giao lưu và ra mắt sách Thiền Luận (do VanlangBooks và NXB Hồng Đức ấn hành) với chủ đề Luận giải về thiền - Tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống. Tham dự có ông Lê Hoàng - Giám đốc Công ty TNHH Đường sách TP.HCM; ông Nguyễn Hữu Cứ - Phó chánh văn phòng Hội Xuất bản sách VN tại phía Nam. Đại diện VanlangBooks có bà Vũ Kiều Thục Đoan và Vũ Kiều Thục Nguyên cùng đông đảo những người yêu sách.

QUỲNH TRÂN

Tại Việt Nam, lâu nay bộ Thiền Luận - gồm ba quyển Thượng, Trung, Hạ - là tác phẩm không quá xa lạ với độc giả khi được xuất bản năm 1971. Thiền luận là tác phẩm kinh điển về thiền, thể hiện sự giao thoa giữa những tư tưởng triết học phương Đông và phương Tây, được Thiền sư Daisetz Teitaro Suzuki tổng quan và tóm lược cặn kẽ, đầy đủ những trường phái thiền cũng như các thiền sư nổi tiếng. Tác phẩm Thiền Luận ra mắt lần này với đầy đủ sự hấp dẫn của cách tổng hợp nội dung mới, làm nổi bật và soi sáng sự đa dạng trong phương pháp, triết lý trong nghệ thuật thiền.

Theo ông Vũ Đình Hòa - Tổng giám đốc VanlangBooks: "Ở lần xuất bản này, chúng tôi gộp ba cuốn Thượng, Trung, Hạ thành một quyển thống nhất làm tăng giá trị thẩm mỹ, tính trưng bày, tính toàn vẹn của tác phẩm hơn nhiều so với bộ ba cuốn cũ. Chúng tôi hy vọng VanlangBooks cùng Thiền Luận sẽ góp một phần vào nâng cao đời sống nội tâm và trí tuệ của độc giả".

TS Dương Ngọc Dũng đã dành thời gian 2 năm nghiên cứu các thể loại tư liệu, với nhiều loại ngôn ngữ khác nhau để hoàn thành bộ sách nổi tiếng Thiền Luận ra mắt tại Đường sách TP.HCM lần này. Ông kể: "Vào một ngày đẹp trời, tôi được anh Vũ Đình Hòa - Tổng giám đốc Công ty CP Văn hóa Văn Lang gọi điện, ngỏ ý mời tôi dịch. Tôi hoan hỉ nhận lời ngay. Trước tiên, thực sự giai đoạn này tôi đang rất cần tiền; điều thứ hai tôi muốn có cơ hội đọc lại Daisetz Teitaro Suzuki, người mà các giáo sư của tôi tại Harvard và Boston (BU) đã phê bình gắt gao trong thời gian tôi nghiên cứu về Phật giáo tại hai đại học này. Và tôi đã làm trong sự khoái lạc về những cái sai nghiêm trọng của vị Thiền sư khả kính".

Được biết TS Dương Ngọc Dũng là thạc sĩ Đông Á học (Đại học Harvard) năm 1995 và nhận bằng Tiến sĩ Tôn giáo học (Đại học Boston) năm 2001. Ông từng giảng dạy chuyên ngành Marketing, Quản trị nhân sự, Quản trị xuyên Văn hóa tại trường Đại học Quản trị Paris, Pháp. Hiện nay, ông đang công tác ở Đại học Hoa Sen. Ông còn giảng dạy các chương trình MBA của Đại học Bolton (Anh) và Đại học Northwestern (Thụy Sĩ) ở Việt Nam.

QUỲNH TRÂN

Khởi đầu từ sự yêu thích tác phẩm và muốn khám phá thêm lĩnh vực mình yêu thích nên dịch giả, TS. Dương Ngọc Dũng lao vào công việc một cách say mê. "Tôi chỉ mong mình chuyển tải được 1/10 sự thành công của tác phẩm là mừng lắm rồi. Tuy nhiên, cứ tưởng con đường chỉ đưa tôi đến được cổng thiền môn. Ai ngờ vào tham quan chùa mới thấy nhiều chỗ… phải tu sửa. Tôi phát hiện bản dịch cũ quá nhiều hạt sạn, tác giả phê phán triết học phương Tây và Thiên Chúa giáo một cách rất võ đoán. Bạn nghĩ sao khi chống triết học nhưng lại dùng chính triết học và những điều của triết học để chống lại nó, đó là điều hết sức vô lý. Chưa kể, trích dẫn nhiều nhưng tác giả không hề ghi nguồn: trang mấy, dòng mấy, ấn bản năm nào. Thực ra nếu công dịch thì tôi chỉ làm trong vòng 6 tháng, phần còn lại 1 năm rưỡi chỉ để nghiền ngẫm những... thiếu sót này", dịch giả bộc bạch.

Nhiều người thắc mắc "Thiền là gì ?" và để có câu trả lời thỏa mãn là cực kỳ khó. Vì thiền từ khước tất cả những ý định mô tả hoặc định nghĩa. Bản chất của thiền thoát ra ngoài tất cả định nghĩa và giải thích. Nói cách khác, không bao giờ chuyển hóa thiền thành khái niệm được. 

Vì vậy, TS Dương Ngọc Dũng cho rằng thiền không liên quan đến suy tư, xu hướng lên núi cao hoặc vào trong rừng sâu của các bạn trẻ để tập luyện. "Thiền chỉ đơn giản là ngồi xuống và giác ngộ mà không phải làm gì cả. Mà khi đã giác ngộ được rồi thì suy nghĩ trong bạn đơn giản: Núi sẽ là núi, sông chính là sông mà thôi", ông nói.

QUỲNH TRÂN

Trả lời câu hỏi của bạn Đặng Văn Minh đến từ Thái Bình thắc mắc về những phản biện về những cái sai của D.T.Suzuki trong Thiền Luận, liệu dịch giả có hoàn hảo hơn không? Ông Dương Ngọc Dũng khẳng định: "Cuộc đời này nếu bạn cho rằng mình cao hơn người khác sẽ có người cao hơn mình, vì thế không nên chấp nhặt vào những quy tắc. Tôi là người đam mê tốc độ nhưng mỗi khi lái xe phân khối lớn ra đường, dù cố gắng hết sức trước mặt tôi vẫn luôn có những chiếc xe đang chạy. Cũng như quan niệm trong Nho giáo: Nam nữ có khoảng cách nhất định, người nam không thể đụng chạm vào thân thể người phụ nữ không thân thiết, nhưng nếu chị dâu vợ anh ruột rơi xuống nước, chẳng lẽ cháu không nhảy xuống cứu chị dâu sao. Vậy thì phải vượt qua nhiều ràng buộc để có cách hành xử phù hợp. Vì vậy, những gì tôi phản biện trong bộ Thiền Luận mới xuất bản cũng chính là góp phần làm phát triển trí huệ".