Tự hào lớn lên trên vùng đất có thủy điện lớn đầu tiên ở miền Nam

Lớn lên trên cái nôi thủy điện miền Nam

Tôi tự hào nơi mình sinh ra bởi các câu chuyện ngoại kể về vùng đất này, từ thời Pháp đã có chuyến xe lửa răng cưa chạy bằng hơi nước duy nhất châu Á, lăn bánh bám ray từ đồng bằng Phan Rang Tháp Chàm lên cao nguyên Đà Lạt. Nửa thế kỷ sau, thủy điện Đa Nhim hùng vĩ được xây dựng, ngăn nguồn nước hai con sông Đa Nhim và Krong-Klet hợp lưu tạo đập, đưa nước cột áp 800m làm quay tuabin nhà máy dưới chân đèo Ngoạn Mục và nguồn nước từ cao nguyên chảy xuống đồng bằng khô hạn Ninh Thuận, góp phần làm hồi sinh nền nông nghiệp trù phú.

ẢNH: TƯ LIỆU

Tôi thích thú và ấn tượng về cách cha anh phát triển dự án thủy điện bền vững ngày xưa, vừa tạo điện năng phát triển công nghiệp và phục vụ đời sống, vừa góp phần cho nền nông nghiệp được khởi sắc. Dòng điện Đa Nhim đã mạnh mẽ tỏa đi khắp miền Nam, hòa vào lưới điện quốc gia sau ngày thống nhất để thúc đẩy quá trình hiện đại hóa đất nước.

Nhờ vào dự án điện, thị trấn tôi được đổi thay mỗi ngày, được tiếp cận những kỹ sư hàng đầu Việt Nam và Nhật Bản, có được những rạp chiếu bóng, những câu lạc bộ thể thao và góp phần tạo nên một vùng đất nên thơ, huyền thoại với hồ nước to lớn tuyệt đẹp giữa miền sơn cước.

ẢNH: TGCC

Từ Đa Nhim, dòng sông một lần nữa tiếp tục góp phần làm nên vùng xanh ngắt màu mỡ của hoa màu và rau củ, tạo nên vùng trồng rau lớn nhất Việt Nam ở Đơn Dương. Tiếp đến, Đa Nhim hòa vào dòng sông Đồng Nai để tiếp tục góp điện cho những dự án Đồng Nai 1, 2, 3, 4. Dòng sông này đã tận hiến từng giọt nước cho nền nông nghiệp trù phú của cao nguyên, góp sức tạo điện năng thắp sáng bao thành phố, nhà máy của Tổ quốc.

Ngày nay, dọc theo những con kênh thủy lợi trên địa bàn huyện Ninh Sơn, do người Nhật xây dựng từ những năm 1960, mà người dân địa phương trìu mến gọi là "mương Nhật", hay dọc theo dòng sông Dinh (sông Cái) chảy qua thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, những vườn nho đã xanh tươi, những cây táo đã ngút ngàn. Từng đàn bò, dê, cừu nhởn nhơ gặm cỏ, tạo nên một bức tranh về cuộc sống thanh bình, ấm no của người dân nơi đây.

Sau 60 năm, từ vùng đất bán hoang mạc năm xưa, đồng bằng Ninh Thuận đã hoàn toàn thay đổi, khoác lên mình chiếc áo xanh trù phú. Công trình Thủy điện Đa Nhim không chỉ mang lại sự phát triển cho vùng đất này mà còn là nhịp cầu kết nối mối quan hệ Việt Nam - Nhật Bản, ngày càng bền chặt và sâu sắc hơn.

Chứng kiến nhiều năm đất nước phát triển thần tốc, tôi nhớ về những ngày xưa thường xuyên cúp điện, nhiều đêm học bài bên chiếc đèn cầy. Rồi thời mới bắt đầu có internet giữa thập niên 90, khi phải ra quán net mới có thể lướt vào mạng khám phá thế giới. Chỉ sau vài năm, gia đình nào cũng có máy tính để bàn, kết nối internet tận nhà. Tôi nhận ra rằng chính nguồn điện đã giúp cuộc sống trở nên tốt hơn, và khi cuộc sống của đất nước thịnh vượng hơn, nhiều dự án điện mới cũng ra đời.

ẢNH: TƯ LIỆU

… và những ước mơ, khát vọng tương lai

Từ vùng đất là cái nôi của thủy điện, giờ đây tôi thấy trên những ngọn đồi, những cánh quạt tua bin điện gió màu trắng vươn lên giữa những đồi trà, ngày đêm xoay chóng, vờn sương quấn mây, tạo thành những điểm check-in vô cùng thú vị.

Trong đầu tôi luôn thôi thúc những ước mơ, giá như vùng đất Dran này được đầu tư phát triển du lịch. Khi những chuyến tàu răng cưa được phục hồi trở lại, hồ Đa Nhim sẽ được đưa vào phát triển du lịch học tập về khoa học phát triển năng lượng bền vững gắn liền với sinh thái và môi trường, đến điện gió để khám phá về ngành công nghiệp năng lượng sạch tương lai, không phát thải carbon.

Nửa thế kỷ điện lực Miền Nam, trải qua bao khó khăn mà vẫn luôn bừng sáng. Cảm ơn các kỹ sư ngành điện Việt Nam không chỉ 50 năm qua mà còn nhiều năm lịch sử phía trước. Từ những dòng điện đầu tiên ở các nhà máy chạy dầu cho đến nhà máy thủy điện bậc nhất Đông Nam Á... Cảm ơn những kỹ sư đã không ngại khó khăn, hiểm nguy và thử thách nối đường dây điện Bắc - Nam 500kV xuyên rừng vượt thác để những nhà máy được vận hành, để ánh đèn từ thành phố đến buôn làng, để trẻ em vùng sâu có cơ hội được học hành, phát triển. Cảm ơn những công trình điện năng mới thành hình trên đất nước này.

Và không lâu nữa, cũng trên vùng đất Ninh Thuận này, những dự án điện hạt nhân sẽ mọc lên, đưa Việt Nam tiến thêm bước nữa trên con đường chuyển mình trở thành quốc gia phát triển. Những dự án một thời lừng lẫy non sông dần khép lại sứ mệnh lịch sử thời kỳ hiện đại, nhưng vẫn còn nguyên giá trị tự hào, hãnh diện một thời cha ông. Mong rằng những nơi đó không chỉ là nơi để sản xuất mà còn là trường học của người trẻ hôm nay, để biết về nền khoa học kỹ thuật của thế hệ đi trước và dám khát vọng xa hơn, cao hơn cho tương lai bừng sáng mà chúng ta tiến tới.