Tử vong do va chạm máy bay không người lái, ai chịu trách nhiệm?

Một vụ việc đau lòng vừa xảy ra: ông B.V.T (49 tuổi, ở ấp Hiệp Trung, xã Mỹ Hiệp Sơn, H.Hòn Đất, Kiên Giang) chạy xe máy trên đường kênh 15 (thuộc ấp Hiệp Trung, xã Mỹ Hiệp Sơn) bất ngờ bị va chạm vào máy bay không người lái (drone) phun thuốc bảo vệ thực vật do ông M.V.L (29 tuổi, ở ấp Hiệp Trung, xã Mỹ Hiệp Sơn) điều khiển. 

Nạn nhân bị cánh quạt drone chém vào đầu và cổ, bị thương nặng dẫn đến tử vong sau đó.

ẢNH: BÁO NHÂN DÂN

Luật sư Nguyễn Thành Công, Giám đốc Công ty Đông Phương Luật, Đoàn luật sư TP.HCM phân tích, việc sử dụng thiết bị bay không người lái (flycam hay drone) ở bất cứ đâu, vì bất cứ mục đích gì đều phải xin phép và được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền, cụ thể ở đây là Cục Tác chiến Bộ Quốc phòng.

Theo luật sư Công, quy định này đã có từ năm 2008 thể hiện qua Nghị định 36 và được sửa đổi vào năm 2013 qua Nghị định 79. Căn cứ vào nghị định, cá nhân hoặc tổ chức sử dụng sẽ thực hiện các hoạt động vận hành thiết bị bay không người lái theo quy định, trong đó bao gồm các việc đảm bảo an toàn cho con người, tài sản.

Đối với trường hợp xảy ra ở H.Hòn Đất, Kiên Giang, một người dân đang lưu thông trên đường kênh thì va chạm với thiết bị bay không người lái đang phun thuốc trừ sâu ở ruộng gần đó, cần làm rõ các vấn đề về như: drone này đã được cấp phép bay? Khu vực xảy ra tai nạn có thuộc khu vực được phép bay không?

Theo quan sát, có thể thấy dù được phép hay không được phép thì chắc chắn cơ quan cấp phép cũng không cho phép bay ở gần đường giao thông hoặc đường lưu thông (đường kênh trong khu vực ruộng).

Để máy bay không người lái (drone) gây tai nạn,  phạm tội giết người?

"Trong vụ việc trên, nạn nhân đang lưu thông trên đường kênh là hoạt động bình thường của một công dân, bị va chạm với drone do người khác điều khiển thì dễ dàng thấy lỗi không thuộc về nạn nhân mà ở người điều khiển drone, bởi đường kênh và độ cao có thể xảy ra va chạm với người lưu thông không phải là khu vực được bay nếu được cấp phép bay", luật sư Nguyễn Thành Công phân tích.

Luật sư Công cho rằng khả năng lỗi của người điều khiển drone là rất cao. Theo đó, tai nạn gây ra chết người thì lại càng nghiêm trọng và có dấu hiệu của vi phạm pháp luật hình sự ở tội danh vô ý làm chết người theo điều 128 bộ luật Hình sự.

ẢNH: NVCC

Cũng theo luật sư, khi điều khiển máy bay không người lái (drone), bắt buộc phải biết rằng thiết bị nguy hiểm có thể gây ra nguy hại hoặc thậm chí chết người. Nhưng vì cẩu thả hoặc quá tự tin là thiết bị không bay vượt ra ngoài khu vực ruộng cần xịt thuốc trừ sâu hay khu vực này không có ai di chuyển để có thể nguy hiểm. Vì vậy, người điều khiển drone phải chịu trách nhiệm về hành vi gây tai nạn dẫn đến chết người của nạn nhân với lỗi vô ý, với khung hình phạt cao nhất đến 5 năm tù.

"Ở một góc khác, ruộng đang canh tác thường trống với các đường kênh lưu thông có con người và phương tiện di chuyển, người điều khiển drone có thể quan sát từ xa. Trong quá trình drone hoạt động thì luôn dõi theo thiết bị để điều khiển hoặc lập trình để điều khiển trong phạm vi yêu cầu. 

Vậy tại sao không phát hiện ra có người đang di chuyển để ngăn ngừa va chạm từ xa", luật sư Công đặt vấn đề và cho biết nếu đây là hành vi cố ý gây ra tai nạn và hậu quả là chết người thì hành vi đó sẽ cấu thành tội giết người theo điều 123 bộ luật Hình sự.

Theo luật sư Nguyễn Thành Công, qua sự việc này cần lưu ý, theo quy định pháp luật hiện nay thì mọi thiết bị bay không người lái là flycam hay drone thì đều phải xin phép khi bay trên trời.

"Quy định này đã có hơn 15 năm nay nên không thể nói là không biết để thoái thác trách nhiệm khi có sự cố xảy ra. Theo tôi, về phía quản lý nhà nước cũng nên thực hiện việc tuyên truyền rộng rãi quy định này để người dân được nắm rõ, tránh sự cố đáng tiếc chỉ vì không nắm quy định pháp luật", luật sư nói.