Ukraine đã bị tấn công mạng

REUTERS

Quay trở lại tháng 1.2022, Almaty, thành phố lớn nhất của Kazakhstan, đã rơi vào hỗn loạn khi sự giận dữ của người dân đạt đến cực điểm trước quyết định nâng vọt giá năng lượng của chính phủ nước này. Trước tình thế đó, các nhà lãnh đạo của Kazakhstan đã ra một quyết định mạnh tay để dập tắt các cuộc biểu tình: đóng mạng internet.

Nhận định bởi Nhật báo New York, những gì đã diễn ra ở Almaty đem đến một cái nhìn trước về viễn cảnh của Ukraine trong thời gian tới, khi hệ thống mạng viễn thông, bao gồm cả mạng internet được dự đoán là một trong những mục tiêu khi giao tranh nổ ra.

Những dấu hiệu ban đầu

Chỉ trong tuần trước, chính phủ Ukraine cho biết trang web của hai ngân hàng, Bộ Quốc phòng và lực lượng vũ trang của nước này đã bị gián đoạn đột ngột trong thời gian ngắn gây ra bởi hàng loạt cuộc tấn công từ chối dịch vụ (DDoS). Theo giới chức Ukraine, đây là những cuộc tấn công mạng lớn nhất lịch sử nước họ và “có dấu vết của các cơ quan tình báo nước ngoài”.

Và chỉ vừa mới hôm qua (24.2, theo giờ địa phương), khi những dấu hiệu xung đột quân sự đầu tiên xuất hiện, những cuộc tấn công từ chối dịch vụ tương tự nhưng với quy mô lớn hơn đã diễn ra và mục tiêu lần này là Bộ Ngoại giao, Quốc phòng và Nội vụ, Cơ quan an ninh và Nội các Bộ trưởng, cùng hai ngân hàng quốc doanh lớn nhất của Ukraine - Privatbank và Oschadbank.

"Trang web của một số cơ quan chính phủ và tổ chức ngân hàng lại trải qua một cuộc tấn công DDoS lớn. Một số hệ thống thông tin bị tấn công không khả dụng hoặc hoạt động không liên tục", Cục Bảo vệ Thông tin và Truyền thông Đặc biệt (SSCIP) của Ukraine cho biết.

Hiện tại, SSCIP đang cùng các cơ quan an ninh mạng quốc gia Ukraine khác "nỗ lực chống lại các cuộc tấn công, thu thập và phân tích thông tin".

SSCIP dự báo không chỉ tấn công vào hệ thống mạng của chính phủ và ngân hàng, khả năng sẽ xảy ra các cuộc tấn công trực tiếp vào cơ sở hạ tầng internet, sử dụng vũ khí mạng để vô hiệu hóa cơ sở hạ tầng viễn thông nước này. Hôm 17.2, một số mạng di động ở miền đông Ukraine gần biên giới Nga đã ghi nhận tình trạng ngừng cung cấp dịch vụ internet và sự kiện này như một lời cảnh báo cho tình trạng mất mạng khi chiến tranh xảy ra.

Theo ghi nhận của Dự án phát hiện và phân tích sự cố mất internet (IODA) của Georgia Tech, hệ thống cung cấp dịch vụ internet của Triolan, một nhà cung cấp dịch vụ internet lớn tại Ukraine, đã gặp sự cố “một phần”, bắt đầu ngay trước nửa đêm 23.2 và kéo dài đến sáng 24.2. Tình trạng mất mạng này đã diễn ra tập trung quanh Kharkiv, thành phố lớn thứ hai của Ukraine, nằm ở phía đông bắc và cách biên giới Nga khoảng 25km.

Mặc dù Triolan đã đăng tải thông báo rằng phần lớn dịch vụ internet đã được khôi phục, các phản hồi cho thấy khách hàng vẫn đang gặp sự cố mạng trầm trọng.

Trong những cuộc xung đột hiện đại, kiểm soát internet là một phần tối quan trọng vì nó nắm giữ các vai trò liên lạc, tuyên truyền. Theo báo cáo hằng năm mới nhất từ ​​Access Now, một nhóm phi lợi nhuận quốc tế chuyên theo dõi các sự kiện này, vào năm 2020, đã có ít nhất 155 sự cố internet tại 29 quốc gia bị ngừng hoạt động. Qua giai đoạn tháng 1 - 5.2021, số lần sự cố được ghi nhận là 50, trải dài trên 21 quốc gia.

Tháng 11.2021, các nhà cầm quyền của Sudan đã ngắt internet trong gần một tháng để trấn áp các cuộc biểu tình diễn ra liên tục. Tương tự gần như cùng thời điểm, một quốc gia châu Phi khác là Burkina Faso cũng đã ra lệnh cho các công ty viễn thông tắt mạng internet di động trong hơn một tuần “trước lo ngại an ninh quốc gia”.

Tắt hoàn toàn Internet tại Ukraine không dễ dàng?

Khác với Kazakhstan, nơi chính phủ có quyền sử dụng luật an ninh quốc gia để buộc các công ty phải cắt kết nối, việc tắt các hệ thống của internet tại Ukraine phải do chính đơn vị chủ quản tư nhân thực hiện. Công việc này sẽ khá là phức tạp và tốn công khi quốc gia này có đến hơn 2.000 nhà cung cấp dịch vụ internet.

Max Tulyev, chủ sở hữu của NetAssist, một nhà cung cấp dịch vụ internet nhỏ ở Ukraine, cho biết công ty của ông đã chuẩn bị sẵn sàng mọi thứ để duy trì hoạt động. Cụ thể, NetAssist đã thiết lập liên kết với các nhà khai thác mạng internet khác và cố gắng định tuyến các kết nối xung quanh các địa điểm phổ biến có thể rơi vào tầm ngắm của các lực lượng quân sự. Đồng thời, một trung tâm mạng dự phòng đã được chuẩn bị, bên cạnh đó là hàng loạt điện thoại vệ tinh để đảm bảo liên lạc thông suốt giữa các nhân viên trong trường hợp xảy ra sự cố mạng.

Tuy nhiên, các dịch vụ viễn thông đã bị gián đoạn tại miền đông Ukraine - khu vực xảy ra giao tranh với phe ly khai do Nga hậu thuẫn vào tối thứ năm tuần trước (17.2). Mặc dù viễn thông đã nhanh chóng được khôi phục ngay trong sáng ngày thứ sáu, giới chức trách Ukraine nhận định đây là “sự phá hoại có chủ đích”.