Văn hóa và văn minh

Do sự giao thoa láng giềng từ xa xưa, người Việt chúng ta có những tập tục, nghi lễ ảnh hưởng bởi nền văn hóa Trung Hoa. Đơn cử như: Tết Nguyên đán, Tết Trung thu, Vu lan báo hiếu, cúng rằm, cúng cô hồn..., tất thảy đều là văn hóa Trung Hoa. Ngay cả chuyện rải vàng mã cho đám tang và đốt giấy vàng mã đêm giao thừa cũng là của Trung Hoa. Sự ảnh hưởng văn hóa qua hàng ngàn năm là điều dễ hiểu và đương nhiên phải chấp nhận nếu xét thấy cái đó hay. Ví dụ như Tết Nguyên đán chẳng hạn, đó là những ngày tạo điều kiện cho gia đình xum vầy, vui vẻ đón xuân sau một năm làm việc cật lực để mưu sinh, nhất là những người lao động xa xứ. Tôi rất thích những ngày tết. Thế nhưng chuyện rải giấy vàng mã từ nhà ra đến nghĩa trang lại là một câu chuyện khác.

Mục đích của việc rải giấy vàng mã, theo tâm linh, đó là muốn người quá cố biết đường mà quay về nhà mình. Chuyện này chắc nhiều người đã biết. Nhưng cũng có nhiều tang gia quên một điều là hành vi rải vàng mã ấy sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy. Rải giấy xuống đường, bất kỳ đó là giấy gì, chung quy cũng là xả rác. Người khổ nhất trong chuyện này chính là các anh chị công nhân vệ sinh quét dọn đường phố. Đường từ tang gia đến nghĩa trang xa chừng nào thì nỗi khổ cũng xa chừng ấy. Rải giấy trong nội đô đã gây đau khổ cho người khác, đằng này người ta rải giấy vàng mã tung bay khắp lòng đường cao tốc thì chuyện dọn rác sẽ được thực hiện như thế nào đây? Ai dám cho công nhân vệ sinh đi bộ lên đường cao tốc để quét rác? Đó là chưa kể những tờ vàng mã trên đường cao tốc ấy còn ẩn chứa hiểm họa. Với vận tốc cho phép lưu thông từ 100 - 120 km/giờ, sức gió cuốn theo xe rất lớn, sẽ hút những tờ vàng mã đang nằm dưới mặt đường bay lên rồi tấp vào kính chắn gió của xe chạy sau, “bịt” mắt tài xế. Trong tình huống đó, tai nạn rất có thể xảy ra. Một khi tai nạn giao thông xảy ra trên đường cao tốc thì thông thường nó sẽ kéo theo cả chục chiếc ô tô khác dính chùm, vì xe nào cũng đang chạy với tốc độ cao theo quy định. Thực trạng tai nạn vừa qua trên một số tuyến đường cao tốc đã minh chứng điều này. Ai cũng thừa biết những tuyến đường đẹp là những đường không có rác.

Đám tang buồn đã đành, nhưng nếu vô tình hay cố ý “gieo rắc” nỗi buồn ấy cho người khác, như chuyện rải vàng mã hay tổ chức hát hò ồn ào thâu đêm, thì chắc chắn sẽ buồn hơn. Chưa có quy định xử phạt, nhưng nếu chúng ta hạn chế đến mức thấp nhất điều vừa nói, thì cuộc sống này sẽ văn minh hơn.