Cuộc so kè giữa Netflix, Amazon và phim chiếu rạp

Xuất hiện cách đây vài năm, Netflix đã đầu tư ồ ạt tiền bạc để quảng bá và lượng khán giả toàn cầu ngày càng tăng lên. Giống như những bộ phim Hollywood từng len lỏi đến mọi ngõ ngách khắp thế giới, giờ Netflix cũng làm được điều tương tự.

Liệu Netflix có đe dọa và thậm chí giết chết sự tồn tại hệ thống phim chiếu rạp? Câu hỏi lớn khiến các “ông lớn” như Walt Disney, Warner Bros... phải đau đầu. Điều này cũng tương tự như cách đây gần một thế kỷ, khi phim có tiếng bắt đầu xuất hiện, những bộ phim câm cũng đứng trước những thử thách sống còn, khiến các ngôi sao điện ảnh thời đó hoang mang. Tuy nhiên, theo thời gian, mọi thứ phải được thích ứng. “Thay đổi hay là chết” - mệnh đề này được đưa ra để cảnh tỉnh và buộc những ông lớn phải thay đổi để tồn tại.

Theo Hiệp hội Điện ảnh Mỹ (MPAA), những năm gần đây, số lượng khán giả Mỹ và Canada đến rạp xem phim khoảng 246 triệu người/năm. Và vào năm ngoái, người Mỹ bỏ ra khoảng 11 tỉ USD để mua vé vào rạp xem phim. Năm 2018, con số này dự báo tăng lên khoảng 11,5 tỉ USD nhờ những bom tấn thành công như Avengers: Infinity War, Black Panther, Incredibles 2 hay Mission Impossible 6...

Ở mảng giải trí trực tuyến, theo Digital Entertainment Group, người Mỹ bỏ ra khoảng 9,5 tỉ USD để thuê bao các kênh giải trí phổ biến, trong đó đứng đầu là Netflix và Amazon. Điều đó có nghĩa là số tiền khán giả chi tiêu đến rạp vẫn cao hơn số tiền họ trả cho các kênh trực tuyến để giải trí tại gia. Tuy nhiên, hai số tiền này chênh nhau không đáng kể và dự báo trong vài năm tới, mảng giải trí trực tuyến hoàn toàn có thể vượt mặt mảng doanh thu từ phim chiếu rạp.

Theo ước tính, đến cuối năm 2018, Netflix sẽ có khoảng hơn 120 triệu lượt thuê bao toàn cầu, trong đó có gần một nửa là lượng thuê bao tại Mỹ.

Thành công đó khiến Neflix ngày càng đầu tư số tiền lớn để chiêu mộ các anh tài nhập cuộc. Năm nay, Netflix sản xuất và phát hành độc quyền khoảng 80 bộ phim trên kênh trực tuyến của họ.

Một vài bộ phim tiêu biểu của các đạo diễn lớn như 22 July kể về vụ thảm sát đẫm máu tại Na Uy của đạo diễn người Anh Paul Greengrass; The Ballad of Buster Scruggs - phim cao bồi viễn Tây rất được khen ngợi của anh em nhà Coen hay Roma được xem là một kiệt tác nghệ thuật của đạo diễn Mexico Alfonso Cuaron... đều được phát hành trực tuyến trên Netflix. Nếu có chiếu rạp, họ chỉ thực hiện chiếu ở một vài cụm rạp nhỏ để đủ điều kiện tranh giải Oscar mà thôi.

Canh bạc lớn nhất của Netflix tính đến nay cho một tác phẩm điện ảnh chiếu trực tuyến là The Irishman do Martin Scorsese đạo diễn, quy tụ một dàn sao lớn như Robert De Niro, Al Pacino, Joe Pesci... Dự án này được rót vốn lên tới 125 triệu USD, nhưng sau 106 ngày quay, kỷ lục sản xuất đối với một tác phẩm điện ảnh của đạo diễn nổi tiếng kỹ tính này, mức kinh phí hiện đã đội lên tới 175 triệu USD, tức là ngang bằng với một phim bom tấn chiếu rạp của Marvel hay DC.

Để cạnh tranh với đối thủ, Amazon cũng đi nhiều nước cờ táo bạo để giành thị phần. Khi công bố kế hoạch sản xuất 5 mùa phim truyền hình The Lord of the Rings, ông chủ của Amazon Jeff Bezos dự định đầu tư khoảng 1 tỉ USD để sản xuất và thuê đạo diễn Peter Jackson đứng sau chỉ huy loạt phim từng làm mưa làm gió trên màn ảnh cách đây hơn 10 năm này. Amazon đang tham vọng biến loạt phim này trở thành một seri phim phiêu lưu, hành động, giả tưởng đắt giá để vượt mặt Game of Thrones của HBO sẽ kết thúc mùa cuối cùng vào năm sau. Trong khi đó, Disney và Apple ngay lập tức nhập cuộc cho kế hoạch giải trí đầu tư mảng trực tuyến để chinh phục khán giả.

Nếu như vài năm trước đây, những bộ phim do Netflix sản xuất thường bị ghẻ lạnh tại các giải thưởng điện ảnh lớn hay các LHP quốc tế hàng đầu thì hai năm gần đây thời thế đã khác. Bởi một sự thật không thể phủ nhận là các kênh phim trực tuyến ngày càng sản xuất được những bộ phim đạt chất lượng kỹ thuật và nghệ thuật cao. Nếu từ chối để những bộ phim này tranh giải, họ đánh mất những tác phẩm nghệ thuật tiềm năng.

Vài năm trước, khi LHP Cannes từ chối trao giải cho những bộ phim đến từ Netflix vì muốn bảo vệ phim chiếu rạp, Ted Sarandos - người phụ trách nội dung của Netflix đã cho rằng Ban tổ chức LHP Cannes đang nhầm lẫn giữa câu chuyện phát hành một bộ phim hơn là giá trị nghệ thuật của nó. Tại LHP Cannes năm 2018, Netflix phản đối sự phân biệt đối xử này bằng cách rút bộ phim Roma của Alfonso Cuaron khỏi danh sách tranh giải Cành cọ vàng để đợi dự thi tại LHP Venice. Và Venice đã “đi trước một bước” khi trao giải

Sư tử vàng phim hay nhất cho Alfonso Cuaron. Đây là năm thứ 2 liên tiếp, Sư tử vàng được trao cho một đạo diễn đến từ Mexico.

Ban tổ chức giải Oscar cũng đang dần dần thay đổi điều luật của họ để không đánh mất những tác phẩm tranh giải có chất lượng. Năm ngoái, The big sick - bộ phim mà Amazon bỏ số tiền kỷ lục 12 triệu USD để mua bản quyền phát hành sau khi được trình chiếu tại LHP độc lập Sundance và Mudbound, một bộ phim bi về đề tài phân biệt chủng tộc cũng được Netflix giành quyền phát hành đã thẳng tiến đến Oscar với các đề cử quan trọng.

Năm nay, mọi hy vọng đang đổ dồn vào Roma. Bộ phim đen trắng kể về một gia đình trung lưu tại Mexico trong những năm đầu thập niên 1970 do Netflix sản xuất này không chỉ đại diện cho Mexico tranh giải Oscar phim nước ngoài hay nhất mà còn là một ứng cử viên hàng đầu cho các đề cử quan trọng như phim hay nhất, đạo diễn, kịch bản và nữ diễn viên chính xuất sắc nhất.