'Pháo đài ẩn': Kiệt tác của Akira Kurosawa là cảm hứng cho 'Star Wars'

Di sản phim ảnh của bậc thầy làm phim quá cố Nhật Bản Akira Kurosawa (1910-1998) luôn được các nhà làm phim phương Tây học hỏi, vận dụng. Một trong những câu chuyện lý thú về việc chịu ảnh hưởng phim Akira Kurosawa của các nhà làm phim phương Tây có thể kể đến trường hợp tác phẩm Pháo đài ẩn (tựa Anh: The Hidden Fortress). Tác phẩm này đã giúp đạo diễn, nhà sản xuất phim lừng danh George Lucas sáng tạo nên loạt phim đình đám Chiến tranh giữa các vì sao (tựa gốc: Star Wars) làm khán giả thế giới mê mẩn từ cuối thập niên 1970 đến nay.

Pháo đài ẩn khắc họa những chân dung anh hùng luôn xả thân vì nghĩa lớn, điều này khán giả có thể bắt gặp trong Chiến tranh giữa các vì sao Ảnh: Toho

Pháo đài ẩn là tác phẩm thuộc dòng phim "jidaigeki" của Nhật Bản, lấy bối cảnh trải dài từ cuối thời Heian đến thời cận đại Edo, xoay quanh các samurai, nông dân... Nếu theo dõi trên các trang thông tin, thậm chí có Wikipedia, ghi nội dung phim là "hai nông dân đồng ý hộ tống một người đàn ông và một phụ nữ qua hàng ngũ của địch mà không biết rằng ông ta là một tướng quân và cô ta là một công chúa". Thật ra, khi dõi theo nội dung phim cho đến những giây cuối cùng, khán giả chợt nhận ra rằng hai người nông dân trong phim là Matashichi và Tahei (Kamatari Fujiwara và Minoru Chiaki đóng) bị bắt ép và lợi dụng hơn là tự nguyện. Tướng quân Makabe Rokurōta (tài tử Toshiro Mifune) cúc cung tận tụy phục vụ cho gia tộc Akizuki mà công chúa Yuki (nữ diễn viên Misa Uehara đóng) là giọt máu cuối cùng của tộc này, ông phải đưa cô vượt qua hàng ngũ quân thù là tộc Yamana để giúp cô gây dựng cơ đồ nơi miền đất mới. Tướng quân đã lợi dụng lòng tham vô đáy của hai người nông dân để giúp công chúa vượt biên.

Đạo diễn Akira Kurosawa trên phim trường Pháo đài ẩn Ảnh: Toho

Bộ phim này không phải là xuất sắc nhất của Akira Kurosawa, nhưng là tác phẩm đáng xem và là một trong những dự án quan trọng trong sự nghiệp làm phim của đạo diễn 88 tuổi. Suốt cuộc hành trình, lòng tham của hai người nông dân liên tục đẩy công chúa rơi vào nguy kịch, khiến cho tướng quân Makabe Rokurōta phải tuốt gươm liều chết với kẻ thù vốn đang truy cùng đuổi tận những người nhà cuối cùng của gia tộc Akizuki.

Tác phẩm bày ra trên màn ảnh rất nhiều tình tiết gay cấn và những nút thắt gây choáng ngợp cho khán giả, để rồi gỡ rối vô cùng thuyết phục nhờ vào diễn xuất của tài tử quá cố Toshiro Mifune. Đơn cử như đoạn để tránh tai mắt của kẻ thù, Makabe Rokurōta giả vờ là nhìn thấy người nhà Akizuki và đưa ra bằng chứng cụ thể rồi làm náo loạn mọi thứ, đánh lừa quân địch để công chúa đi qua. Nghệ thuật làm phim của Akira Kurosawa trong Pháo đài ẩn khiến khán giả đắm chìm trong đủ mọi cung bậc cảm xúc, theo nhận xét của IndieWire là "mang tính giải trí 100%". Trước đó, báo The New York Times, The Guardian... đều dành những mỹ từ cho tác phẩm được chấm 97% trên Rotten Tomatoes này. 

Pháo đài ẩn và thương hiệu Chiến tranh giữa các vì sao có nhiều tương đồng về nhân vật Ảnh: Lucasfilm/Toho

Trước Pháo đài ẩn, đạo diễn Akira Kurosawa mê hoặc thế giới bằng các tuyệt tác Rashomon (La Sinh Môn - 1950) và Seven Samurai (Bảy võ sĩ đạo - 1954). Lớn lên trong một thị trấn nhỏ của bang California (Mỹ), "cha đẻ" của Chiến tranh giữa các vì sao (Star Wars) là George Lucas không xem được nhiều phim ảnh ngoài cộng đồng Anh ngữ cho đến khi ông tiếp xúc với di sản của Akira Kurosawa. Theo chia sẻ của George Lucas trong cuộc phỏng vấn với công ty chuyên phát hành phim ảnh The Criterion Collection (Mỹ) hồi năm 2001, Pháo đài ẩn không phải là tác phẩm ông yêu thích nhất của huyền thoại điện ảnh Nhật Bản nhưng là nguồn cơn giúp ông sáng tạo nên Star Wars.

Vị tỉ phú trong ngành công nghiệp phim ảnh Mỹ nói trong cuộc phỏng vấn: "Pháo đài ẩn (The Hidden Fortress) giúp tôi sáng tạo nên Star Wars bởi vì khi viết kịch bản phần phim đầu tiên, tôi nhớ đến tác phẩm của ông ấy, và tôi còn nhớ chuyện phim được kể từ điểm nhìn của hai nhân vật thuộc tầng lớp thấp trong xã hội, tôi nhận ra đó là cách khá hay để kể dẫn vào Star Wars như cách Akira Kurosawa đã làm. Trong trường hợp của Star Wars, đó là hai người máy C-3PO và R2-D2".

Vẫn còn những tương đồng giữa Pháo đài ẩn và thương hiệu Chiến tranh giữa các vì sao trên các khía cạnh chủ đề, nhân vật... Tính đến hiện tại, với 9 phần phim gốc (được sáng tạo từ 1977 đến nay), 2 phần phim ngoại truyện (2016 và 2018) cùng nhiều series phim truyền hình và phim hoạt hình, thương hiệu Star Wars có giá trị lên đến 10 tỉ USD và là một trong những thương hiệu giải trí ăn khách bậc nhất trong lịch sử phim ảnh.