Sách giả lộng hành, xử lý ra sao?: 'Cuộc chiến' không cân sức

Rất nhiều tác phẩm nổi tiếng, có thực hiện bản quyền đầy đủ của Công ty văn hóa sáng tạo Trí Việt (First News): Đắc nhân tâm, Quẳng gánh lo đi, Hành trình về Phương Đông, bộ 18 cuốn Hạt giống tâm hồn, Nghĩ giàu làm giàu, Dám nghĩ lớn... bị từ nhiều nơi “luộc” vô tội vạ. Thậm chí, “đứa con” tinh thần tâm huyết của thiền sư Thích Minh Niệm là Hiểu về trái tim - dành lợi nhuận làm từ thiện cho trẻ em nghèo miền Tây, cũng bị 5 nơi in lậu, làm giả.

“Nhiều năm qua, chúng tôi nhận rất nhiều trách cứ, than phiền về việc mua phải sách giả mang thương hiệu First News - Trí Việt. Sách in lậu vẫn có đầy đủ logo, địa chỉ, điện thoại của First News - Trí Việt… nên tự bảo vệ uy tín, chúng tôi đổi lại sách thật cho khổ chủ nhưng gần đây số lượng nhiều quá. Các “trùm” thực hiện in ấn, gia công sách lậu tại các nhà in hiện đại nên chất lượng và độ giống sách thật có khi tới 90%, mà chỉ có người trong nghề mới phát hiện”, ông Nguyễn Văn Phước, Giám đốc First News - Trí Việt, bức xúc nói. Cũng theo ông Phước: “Vừa rồi đơn vị thử đặt một cách ngẫu nhiên 172 đơn hàng mua sách giảm giá hơn 50% trên Lazada và các trang mạng bán hàng khác thì khi mở ra, tất cả đều là sách giả. Đây thực sự là vấn nạn, vì rất nhiều bạn đọc bị lừa, phải trả tiền thật mà mua hàng giả bị in sai sót, chất lượng kém”.

Tâm huyết với 26 năm làm nghề sách, nhưng ít ai ngờ rằng Giám đốc First News - Trí Việt Nguyễn Văn Phước đã dành khoảng 23 năm đi kiện và chống sách giả. Ông than thở: “Hàng trăm đầu sách giá trị mà chúng tôi công phu biên tập từng câu chữ, cẩn thận trình bày nhưng vừa làm ra lập tức bị in lậu, làm giả dưới mọi hình thức. Chúng còn ngang nhiên để cả địa chỉ và số điện thoại nhận đặt hàng số lượng lớn, giao hàng bằng hệ thống shipper và cả xe hơi nếu số lượng nhiều. Chính tôi và cộng sự phải bỏ hết thời gian, công sức vào vai những “trinh sát nghiệp dư” truy lùng khắp cả nước, ghi hình, lập vi bằng… đủ hình thức làm giả để làm bằng chứng, khởi kiện ra tòa. Trong những vụ đáo tụng đình thì chúng tôi thắng 3 vụ khi kiện 3 trung tâm ngoại ngữ đã photocopy sách của First News - Trí Việt rồi thay bìa, đổi tựa gồm: Trường Anh ngữ quốc tế Úc Châu, Trung tâm Anh văn Hội Việt - Úc (đều ở TP.HCM) và Trung tâm ngoại ngữ Việt - Mỹ (Hà Nội). Còn một vụ kiện cơ sở in gia công sách Huy Thi ở Thanh Trì, Hà Nội thì HĐXX cho rằng sách giả chưa đưa ra thị trường nên đành chấp nhận... thua”.

Nhiều đầu sách có thương hiệu của NXB Trẻ bị làm giả

Hiện nay sách giả, sách lậu ngày càng lộng hành và biến tướng như thách thức sự quản lý của các cơ quan chức năng. Lãnh đạo các nhà xuất bản (NXB), công ty sách đều cho rằng đây là vấn nạn nghiêm trọng, cần sự chung tay vào cuộc của các cơ quan chức năng để xử lý dứt điểm, thích đáng.

Cũng là đơn vị có sách bị làm giả, Giám đốc - Tổng biên tập NXB Văn hóa - Văn nghệ Đinh Thị Phương Thảo cho rằng: “Rõ ràng đây là hành vi vi phạm rõ nhất về tác quyền. Họ “ngồi mát ăn bát vàng” trên công sức của các tác giả và các NXB uy tín. Thậm chí, sách của chúng tôi mới ra xong thì “đầu nậu” còn mua về làm e-book, audio để bán. Tôi mong luật Xuất bản và luật Sở hữu trí tuệ về bảo hộ quyền tác giả nếu có bổ sung, chỉnh sửa nên đưa vào những điều khoản chế tài, phạt nặng đối với hành vi làm sách giả, sách lậu. Xã hội cũng cần lên án vấn nạn này để cơ quan chức năng sớm vào cuộc, xử lý nghiêm khắc nhằm bảo vệ quyền lợi cho người đọc”.

First News - Trí Việt chuẩn bị hồ sơ khởi kiện một sàn thương mại điện tử bán sách giả ẢNH: QUỲNH TRÂN

“Trong khi tổ chức làm sách lậu thu lợi nhuận hàng tỉ đồng thì việc đóng tiền phạt hành chính chỉ như “gãi ngứa”. Thực trạng này không chỉ tác động xấu tới ngành xuất bản, làm giảm uy tín và xâm phạm trực tiếp tới quyền và lợi ích hợp pháp của tác giả và NXB, gây bức xúc trong dư luận. Một khi sự giả dối và ăn cắp trắng trợn lại ngang nhiên công khai thì hết sức nguy hiểm cho xã hội”, Giám đốc First News - Trí Việt Nguyễn Văn Phước bày tỏ.

Còn Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam Lê Hoàng trăn trở: “Đây là câu chuyện dây dưa, kéo dài và có thể nói càng ngày càng phức tạp, tệ hại. Tôi nghĩ đã đến lúc chúng ta phải cùng có tiếng nói phê phán gay gắt hoạt động phi pháp này, đồng thời áp dụng việc chế tài nghiêm khắc: không chỉ phạt hành chính ở mức đủ sức răn đe, mà ở cấp độ nặng hơn thì cần truy cứu trách nhiệm hình sự”.

Ngành giáo dục đối phó với sách giả Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng vừa ký công văn gửi Bộ Công thương về việc chỉ đạo công tác quản lý thị trường ngăn chặn tình trạng sản xuất, tiêu thụ sách giáo dục giả. Theo đó, thời gian qua trên thị trường có tình trạng xuất bản phẩm, đặc biệt là sách giáo dục bị làm giả. Nhiều vụ việc vi phạm trong vấn đề sản xuất, tiêu thụ sách giáo dục giả tại một số địa phương được cơ quan chức năng phát hiện. Tình trạng này ngày càng phức tạp, gây bức xúc trong dư luận, tác động xấu tới lòng tin của giáo viên và học sinh, làm giảm uy tín các đơn vị xuất bản, tác giả có sách bị làm giả, đặc biệt là trong giai đoạn đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Vì vậy, ngành giáo dục kiến nghị: “Bộ Công thương đưa nội dung công tác phòng, chống, sản xuất, tiêu thụ xuất bản phẩm giáo dục giả vào kế hoạch công tác phòng chống hàng lậu, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng hằng năm để tổ chức triển khai thực hiện, đảm bảo hiệu quả, kịp thời”, văn bản trên khẳng định.

Cùng lên tiếng cảnh báo Ông Vũ Trọng Đại, Giám đốc Công ty sách Omega, cho biết không đi theo con đường tự điều tra, khởi kiện mà First News làm. “Chúng tôi không định lập vi bằng hay kiện tụng gì hết. Chắc ở Việt Nam, ngoài anh Phước ra, chưa đơn vị nào làm như thế, vì việc theo đuổi vụ việc ra tòa rất mệt mỏi và không giải quyết được tận gốc”, ông Đại nói. Chính vì thế, Công ty Đông A dồn sức để truyền thông cho công chúng biết về việc họ đã mua sách giả thế nào, thiệt thòi ra sao khi mua phải sách giả. Chẳng hạn, Công ty Đông A đưa ra hình ảnh những trang mạng bán sách giả cùng với hình ảnh sách mua về từ đó. So sánh với sách thật của công ty, có thể thấy rõ sách giả vừa đắt hơn (tự nâng giá rất cao để chiết khấu phần trăm cao), vừa có chất lượng kém hơn (in ấn xấu, lỗi nội dung nhiều). Bà Nguyễn Lê Việt Hà, đại diện NXB Kim Đồng, cho biết NXB này đã có một đội phản ứng nhanh thu thập thông tin sách giả từ độc giả và hệ thống cộng tác viên. Đội phản ứng nhanh cũng lập danh mục sách bị làm giả, cách thức đối tượng làm giả lừa đảo khách hàng, danh mục tài khoản Facebook bán sách Kim Đồng giả... Bà Hà cho hay: “Chúng tôi đã liên hệ với các NXB, các công ty sách như NXB Trẻ, Công ty sách Thái Hà, Công ty sách First News... Chúng tôi cũng liên hệ các sàn thương mại điện tử uy tín như Tiki.vn, Fahasa... để cùng lên tiếng nói cảnh báo, ngăn chặn vấn nạn sách giả và những biến tướng của nó trên mạng xã hội”.  Trinh Nguyễn