Văn mẫu mài mòn người học

Để tránh tình trạng học vẹt theo văn mẫu, Bộ GD-ĐT trong những năm qua liên tục đổi mới cách kiểm tra đánh giá bằng yêu cầu lấy ngữ liệu ngoài sách giáo khoa và các sở GD-ĐT địa phương ra công văn chấn chỉnh tình trạng soạn đề cương, bài mẫu cho học sinh tiểu học. Tuy nhiên, mọi nỗ lực dường như vẫn chưa chạm vào gốc rễ của vấn nạn trầm kha: học vẹt và học tủ môn văn.

"Công nghệ đề cương", "công nghệ văn mẫu"

Văn mẫu đã và đang tồn tại như thách thức, trêu ngươi sức sáng tạo của con người. Và chúng ta có thể cảm nhận rõ ràng năng lực tư duy, sức sáng tạo và phản biện của người học đang bị mài mòn bởi những khuôn mẫu.

Hãy nhìn cách bọn trẻ tiểu học chuẩn bị cho bài kiểm tra cuối kỳ. Cụ thể, giáo viên giới hạn đề cương ôn tập để các con ôn luyện. Những tờ đề cương dài dằng dặc, chi chít con chữ được thầy cô soạn sẵn, đánh máy vi tính và photo in ấn phát đều tay cho học sinh. Bọn trẻ chỉ việc nhận đề cương, lật mở và rụt vai thè lưỡi bởi độ dài của kiến thức.

Ngay môn tiếng Việt cũng có đề cương ôn tập. Mỗi dạng bài tập làm văn đều khoanh vùng từ 3-5 đề. Bọn trẻ sẽ viết đi viết lại nhiều lần những bài văn này theo đúng ý giáo viên yêu cầu. Sau vài lần chỉnh sửa, công đoạn cuối cùng là học thuộc lòng để thi đạt điểm tuyệt đối.

THÚY HẰNG

"Công nghệ đề cương", "công nghệ văn mẫu" đang triệt tiêu sự tưởng tượng, sức sáng tạo của người học đến tận cùng.

Trẻ được giáo viên lo lắng chu toàn từng gạch đầu dòng trong đáp án đề cương, cứ thế mà photo và cóp dán vào bài thi bằng trí nhớ. Trẻ được thầy cô lo toan chu đáo bài văn mẫu đủ ý, đủ dòng hòng đạt kết quả cao chót vớt, dù cho đối tượng viết trong bài văn hoàn toàn xa lạ, cảm xúc trong bài văn hoàn toàn là "vay mượn". Điều này thật sự nguy hại!

Làm văn theo bài mẫu khiến cho thế giới tâm hồn mơn mởn xanh của bọn trẻ sớm bị gò vào khuôn, phải tả thế này, phải kể thế kia, phải bộc lộ cảm xúc theo định hướng đáp án… Xúc cảm yêu, thương, hờn, giận trước một vấn đề, một bài thơ, một câu văn đều bị ép cho đúng trang giáo án của thầy cô.

Cuộc đua điểm số

Thực tế cho thấy học hành và kiểm tra giữa kỳ, cuối kỳ trở thành cuộc đua điểm dù ngành giáo dục luôn đề nghị không gây áp lực cho học sinh. Tất nhiên, để học sinh đạt điểm cao, những đề cương ôn tập và bài mẫu không ngừng sinh sôi nảy nở và gây ra nhiều hệ lụy đau lòng.

Chính vì vậy, chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đề cao phẩm chất và năng lực người học với hy vọng triệt tiêu đề cương cùng văn mẫu và tạo ra tín hiệu tích cực: kiểm tra và thi cử hạn chế dần các câu hỏi ghi nhớ theo kiểu học tủ, tăng cường khả năng vận dụng kiến thức để giải quyết những vấn đề của cuộc sống.

Đây chính là nền tảng cơ bản cho công cuộc đổi mới toàn diện chương trình và sách giáo khoa mà toàn ngành giáo dục đang thực hiện theo hình thức cuốn chiếu ở cả 3 cấp học.

THÚY HẰNG

Muốn đạt được những mục tiêu lớn lao mà chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đặt ra, chúng ta phải thực hiện quyết liệt việc đổi mới kiểm tra và đánh giá học sinh, đặc biệt là chấm dứt văn mẫu. Và tôi hoàn toàn đồng tình với lời đề nghị trong bài viết Hãy chấp nhận những "bài văn lỗi" trên Báo Thanh Niên ngày 8.5.

Trẻ con rất thông minh và sáng tạo. Hãy để trẻ học tập và kiểm tra, thi cử với tư duy phản biện cùng trí tưởng tượng phong phú của mình và loại trừ hoàn toàn văn mẫu.