Diễn biến tại Syria trong những ngày gần đây đã khiến thế giới bất ngờ: tốc độ tiến công nhanh như chớp của lực lượng đối lập Syria và dấu chấm hết của 5 thập niên cai trị của gia tộc al-Assad, một trong những bước ngoặt lớn nhất từng xảy ra ở Trung Đông trong nhiều thế hệ.
Làm thế nào lực lượng đối lập đã đạt thành công như vậy?
Chế độ mong manh
Ông Andre Bank, thuộc Viện Nghiên cứu Trung Đông Giga, cho biết Tổng thống Bashar al-Assad - người đã sang Nga tị nạn - đang ở thế yếu.
"Tôi không ngờ là chỉ mất 10 ngày sau rời Idlib thì khi lực lượng đối lập đã đến được Damascus. Nhưng có điểm yếu lớn của chế độ và điểm yếu lớn của những người ủng hộ ông Assad, chúng ta đều có thể thấy rõ", ông Bank nhận định.
Các nhà phân tích cho rằng sự yếu kém của chế độ Tổng thống Assad là yếu tố quyết định.
Các đồng minh quân sự của ông Assad là Nga và Iran đã bị phân tâm bởi các cuộc xung đột ở nơi khác. Moscow đang giảm quan tâm đến Syria.
Còn lực lượng Hezbollah ở Li Băng, thường hỗ trợ quân đội chính phủ Syria - đã bị thiệt hại nặng nề do cuộc tấn công của Israel.
Các nguồn tin nắm rõ việc điều động quân của Hezbollah cho biết nhóm này đã rút nhiều thành viên tinh nhuệ khỏi Syria trong năm qua.
Tất cả những yếu tố nêu trên mang lại cho phe đối lập một cơ hội quý giá. Một nguồn tin đối lập Syria cho biết: “Chúng tôi chỉ muốn một cuộc chiến công bằng”.
Các tay súng phe đối lập Syria tại Nhà thờ Hồi giáo Umayyad tại Damascus, Syria
ẢNH: REUTERS
Quân đội yếu kém
Trong khi đó, quân đội của ông Assad đã đầu hàng.
Một nguồn tin của chế độ nói với Reuters rằng vì tham nhũng và cướp bóc, xe tăng và máy bay đã không còn nhiên liệu - một dấu hiệu cho thấy nhà nước của ông Assad đã bị khoét rỗng.
Theo nguồn tin, tinh thần của binh lính đã bị xói mòn nghiêm trọng.
Chuyên gia Haid Haid của Viện Nghiên cứu Hoàng gia Anh về các vấn đề quốc tế (Chatham House) nhận định rằng ông al-Assad đã mất đi sự ủng hộ từ các nhóm vũ trang trung thành.
“Các báo cáo khác nhau chỉ ra rằng đã có một số liên hệ giữa ít nhất là liên minh chính của các nhóm vũ trang do Hayat Tahrir al-Sham lãnh đạo, tức là nhóm đã bắt đầu cuộc tấn công và dẫn đến sự sụp đổ của chế độ, với chính phủ hiện tại của chế độ và bên trong Damascus. Và thậm chí có những báo cáo cho rằng có những chỉ thị cho các nhóm vũ trang bên trong Damascus và các tay súng là buông vũ khí và không đánh trả, điều này có thể giải thích tại sao Damascus thất thủ khá nhanh dù có số lượng lớn người trung thành", ông Haid phân tích.
Vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ
Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia đã đạt được thỏa thuận với Nga vào năm 2020 để giảm leo thang giao tranh ở tây bắc Syria, từ lâu đã ủng hộ phe đối lập của Syria.
Tuy nhiên, Ankara trước đây không ủng hộ phe đối lập tiến hành chiến dịch tấn công lớn vì lo sợ sẽ gây ra làn sóng tị nạn đổ đến Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên, lãnh đạo phe đối lập Syria cùng một nhà ngoại giao trong khu vực nói với Reuters rằng phe đối lập nhận thấy điều đó đã thay đổi vào đầu năm nay.
Ankara đã nhiều lần đề nghị Damascus tìm giải pháp chính trị để giải quyết tình trạng bế tắc quân sự, nhưng ông Assad đều bác bỏ.
Lập trường của Thổ Nhĩ Kỳ đối với ông Assad ngày càng cứng rắn, vì vậy phe đối lập đã thông báo kế hoạch tấn công của họ.
Theo các nguồn tin, lực lượng đối lập cảm thấy đã nhận được sự chấp thuận ngầm, mặc dù các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ phủ nhận đã bật đèn xanh.
Thổ Nhĩ Kỳ giờ đây dường như là thế lực bên ngoài mạnh mẽ nhất đối với Syria, không chỉ đóng quân tại đó mà còn tiếp cận được các thủ lĩnh mới của phe đối lập.
Bình luận (0)