Vì sao đàn ông Afghanistan thích... mặc váy?

Ngôn ngữ chính thức của Afghanistan là Dari (còn gọi là Dari Persian) và Pashto. Khoảng 99% người dân của đất nước này theo đạo Hồi (gồm Hồi giáo Sunni và Hồi giáo Shia), 1% còn lại theo Thiên chúa giáo, đạo Sikh và đạo Hindu…

Afghanistan nằm ở trục giao thông chính của Trung Á, Nam Á và Trung Đông, do đó chịu ảnh hưởng rất lớn bởi nền văn hóa của những quốc gia thuộc khu vực này. Nghệ thuật của Afghanistan rất đa dạng. Loại tranh sơn dầu cổ xưa nhất thế giới được tìm thấy trên các tranh tường của những hang động ở đất nước này. Tranh thu nhỏ Ba Tư là nét đặc trưng trong văn hóa nghệ thuật của người Afghanistan, khởi nguồn từ triều đại Timurid và Safavid (1501 - 1736).

Những chiếc bình bằng gốm của Afghanistan Ảnh: Wikipedia

Từ những năm 1900, quốc gia này bắt đầu áp dụng các kỹ thuật phương Tây trong mỹ thuật. Ban đầu mỹ thuật của Afghanistan hầu như do nam giới thực hiện, song gần đây phụ nữ cũng tham gia lĩnh vực này. Những vật dụng bằng gốm và thảm của Afghanistan cũng rất nổi tiếng. Sự đa dạng của lịch sử đã giúp kiến trúc của đất nước này cực kỳ phong phú, với những ảnh hưởng khác nhau từ Hy Lạp, Ba Tư, Ấn Độ đến Trung Quốc và châu Âu trong những thế kỷ gần đây. Tôn giáo cũng có ảnh hưởng đáng kể đến kiến trúc, phản ánh chủ yếu của nguồn sáng tạo chính là cảm hứng lấy từ Phật giáo, Hồi giáo và Hỏa giáo (Zoroastrianism)…

Về âm nhạc, đất nước này có một di sản phong phú, bao gồm nhiều thể loại nhạc cổ điển, nhạc dân gian và nhạc pop hiện đại với sự pha trộn giai điệu Ba Tư, các nguyên tắc sáng tác của Ấn Độ và âm thanh từ các nhóm dân tộc như Pashtun, Tajiks và Hazaras. Nhạc cổ điển của Afghanistan có liên quan chặt chẽ với nhạc cổ điển Hindustani, trong khi đó phần lớn ca từ lại có nguồn gốc trực tiếp từ thi ca Ba Tư cổ điển và truyền thống Iran bản địa ở Trung Á. Ca từ thường bằng tiếng Dari và tiếng Pashto. Những nhạc cụ phổ biến ở đất nước này là đàn Santur, Rubab, Sitar, Chang, Harmonium hay Tanbur, bên cạnh trống Tabla và Dayereh; kèn Zurna hay những loại sáo (flute)…

Trang phục che kín từ đầu đến chân của phụ nữ Afghanistan Ảnh: WikiCostumes

Thi ca của Afghanistan chủ yếu được sáng tác bằng tiếng Dari và Pashto, tuy nhiên ngày nay còn được viết bằng những ngôn ngữ khác. Từ thế kỷ 10 đến thế kỷ 15, đất nước này sản sinh những thi sĩ và tác gia nổi tiếng như Rumi, Rabi'a Balkhi, Khwaja Abdullah Ansari, Jami, Alisher Navoi và Sanai…

Về ẩm thực, người Afghanistan rất chuộng các loại ngũ cốc như lúa mì, bắp, lúa mạch và gạo. Họ không ăn đồ cay như những người Pakistan láng giềng. Họ rất thích ăn trái cây tươi và khô, đặc biệt là lựu, nho và dưa. Những món ăn phổ biến mà người Afghanistan thường dùng là Kabuli palaw (cơm thập cẩm trộn với nho khô, cà rốt và thịt bò hoặc thịt cừu); Chorba hay Shorba (những loại súp và món hầm); Hummus (làm từ đậu, gà nghiền, trộn với nước cốt chanh, tỏi và nước mè rang tahini); bánh bao Manti hay món hầm thảo mộc Ghormeh sabzi… 

Trang phục truyền thống của người Afghanistan cũng có nhiều thay đổi theo thời gian. Nam giới thường mặc trang phục hằng ngày là Shalwar Kameez (còn gọi là Perahan Turban), bên cạnh đó họ còn hay mặc chiếc váy làm bằng cotton, polyester hoặc vải len với áo khoác ghi-lê để tạo nên sự trang trọng hơn cho bản thân. Họ thường sử dụng các loại mũ khác nhau như khăn xếp, karakul, pakol, topi, kufi và chapan (áo khoác). Đôi khi một số người đàn ông đội hoặc quấn một chiếc keffiyeh trên đầu.

Những nam nhạc sĩ bản xứ ở Farah, Afghanistan Ảnh: Wikipedia

Trang phục truyền thống của phụ nữ rất độc đáo với những hình thêu thủ công tuyệt đẹp, đặc biệt là kiểu thêu Kandahari doozi. Những chiếc váy cầu kỳ và lạ mắt được trang trí bằng chỉ vàng Zardozi, đính hạt nhiều màu sắc khác nhau trên vải lụa. Phụ nữ Afghanistan thường mặc loại váy này trong những dịp đặc biệt và đám cưới. Họ còn mặc những trang phục giản dị làm từ vải lanh nhẹ và rộng rãi để dễ di chuyển. Đối với phần dưới của cơ thể, họ sử dụng quần phù hợp cùng với khăn trùm đầu, ví và một đôi giày bệt có tên là Paizar.

Ngày nay phụ nữ Afghanistan thích mặc kiểu Shalwar Kameez khá giống với phong cách của Pakistan hoặc diện một chiếc váy dài đến mắt cá chân với một chiếc mũ đội đầu phù hợp. Kể từ ngày 15.8.2021, khi lực lượng Taliban chiếm chính quyền thì hầu như phụ nữ Afghanistan không còn mặc áo sơ mi với quần jeans dù rất thích.