Vì sao đang xuất khẩu tốt, chuối lại tràn ra lề đường giá chỉ 6.000 đồng/kg?

Trong liên tiếp 2 năm qua, xuất khẩu chuối thuận lợi, giá tốt. Giá chuối tại vườn trung bình khoảng hơn 10.000 đồng/kg, còn giá xuất khẩu có thời điểm lên tới 12 - 13 USD/thùng (13kg). Với đà tăng trưởng đó, một số người lạc quan cho rằng xuất khẩu chuối năm 2023 có thể lên tới 400 triệu USD. Tuy nhiên, trong những tháng cuối năm 2023 và đến đầu năm 2024 xuất khẩu chuối lại đảo chiều.

Ông Lý Minh Hùng - Giám đốc HTX Thanh Bình (xã Thanh Bình, Trảng Bom, Đồng Nai) cho biết: Giá chuối thu mua tại vườn, loại tốt chỉ 3.800 - 4.000 đồng/kg; giá bình quân chỉ 1.000 - 2.000 đồng/kg trong khi năm ngoái, giá chuối thu mua tại vườn có thời điểm tới 12.000 đồng/kg. Giá chuối giảm mạnh vì thị trường truyền thống bị ách tắc do kinh tế khó khăn, sức mua giảm, chi phí logistics tăng…

Tuy nhiên, nguyên nhân quan trọng nhất chính là gần đây Trung Quốc ký hiệp định thương mại chuối với Ecuador - nước xuất khẩu chuối hàng đầu thế giới. Với hiệp định này, thuế xuất khẩu chuối của Ecuador vào Trung Quốc bằng 0%, nên sức cạnh tranh của chuối từ quốc gia Nam Mỹ tăng. Bên cạnh đó, hiện tượng El Nino diễn ra trong năm nay phức tạp khiến mùa đông trễ hơn bình thường khiến cho lượng chuối hàng hóa nội địa của Trung Quốc tương đối dồi dào, nhập khẩu giảm.

Ông Võ Quan Huy, người được gọi là "vua chuối" miền Tây, Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, xác nhận: Xuất khẩu chuối sang thị trường Trung Quốc giảm mạnh, giá chuối trước đây thấp nhất cũng 10 USD/thùng thì nay chỉ còn 25% trong khi chi phí vận chuyển lại tăng nên doanh nghiệp lỗ nặng. Các thị trường khác như Nhật Bản, Hàn Quốc vẫn duy trì ổn định nhưng sản lượng hạn chế.

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, chuối cùng với sầu riêng và thanh long là những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Từ cuối năm 2022, Việt Nam và Trung Quốc đã ký nghị định thư xuất khẩu chuối tươi sang Trung Quốc. Trong 11 tháng năm 2023, Việt Nam xuất khẩu chuối sang Trung Quốc đạt hơn 270 triệu USD, giảm 2,6% so với 2022.