 |
Bộ sản phẩm kit xét nghiệm Covid-19 giúp Công ty Việt Á có doanh thu 4.000 tỉ đồng 2 năm qua |
đình trường |
Bộ KH-CN vừa đăng tải công khai trên cổng thông tin Bộ về bộ kit xét nghiệm Covid-19 liên quan đến Học viện Quân y phối hợp với Công ty cổ phần công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á) với nhiều thông tin khá bất ngờ.
| Bản tin Covid-19 ngày 26.12: Cả nước 15.218 ca | Biến thể Omicron gây ra “sóng thần” dịch bệnh mới |
"Nhiệm vụ cấp Quốc gia"
Theo đó, từ tháng 2.2020, các đơn vị liên quan đã thực hiện nhiệm vụ khoa học-công nghệ cấp quốc gia có mã số ĐTĐL.CN.29/20, với tên gọi đầy đủ là “Nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và real-time RT-PCR phát hiện chủng virus corona mới 2019 (2019-nCoV)".
Nhiệm vụ này do Học viện Quân y chủ trì, với 17 thành viên tham gia. Trong đó, PGS-TS Hồ Anh Sơn, Học viện Quân y, làm Chủ nhiệm nhiệm vụ, cùng 12 người khác là cán bộ thuộc Học viện Quân y là thành viên.
4 thành viên còn lại đều thuộc Công ty Việt Á, trong đó duy nhất ông Phan Quốc Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á (người vừa bị Bộ Công an khởi tố, bắt giam- PV) là cử nhân, còn lại đều là thạc sĩ, tiến sĩ, GS, hoặc PGS.
Đáng chú ý, tổng kinh phí để thực hiện nhiệm vụ khoa học này là 18,98 tỉ đồng, được chi từ ngân sách sự nghiệp khoa học. Thời gian thực hiện theo hợp đồng đã ký kết từ tháng 2.2020 đến tháng 7.2021. Thời gian thực tế thực hiện từ tháng 2.2020 đến tháng 10.2021 (sau khi được gia hạn).
Theo thông tin của Bộ KH-CN, nhiệm vụ này sẽ được Bộ KH-CN tổ chức đánh giá, nghiệm thu vào tháng 12.2021 nhưng hiện tại chưa có bất cứ thông tin này về việc Bộ KH-CN sẽ tổ chức triển khai việc đánh giá, nghiệm thu.
Trong khi đó, báo cáo kết quả tự đánh giá của nhóm nghiên cứu cho biết nhiệm vụ đã có “những đóng góp mới”, gồm: đã nghiên cứu chế tạo thành công 2 bộ sinh phẩm RT-PCR sàng lọc và real-time RT-PCR phát hiện chủng 2019-nCoV, là những sản phẩm nghiên cứu có hàm lượng khoa học cao, cũng như tính ứng dụng thực tiễn thể hiện bằng những chứng nhận, sản phẩm khoa học là Quyết định cấp phép lưu hành 2 bộ sinh phẩm này của Bộ Y tế Việt Nam (Quyết định số 74/QĐ-BYT ngày 4.3.2020; số 5071/QĐ-BYT ngày 4.12.2020); Giấy chứng nhận kiểm nghiệm trang thiết bị y tế chẩn đoán in-vitro số 1160/VSDTTƯ -NCYS ngày 18.8.2020; Bộ Y tế và Chăm sóc xã hội Anh cũng đã cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn châu Âu (CE) và cấp giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS) cho bộ sinh phẩm (20.4.2020)...
Mặt khác, sản phẩm của đề tài là bộ sinh phẩm đã được tối ưu hóa các thành phần, đóng gói thành kit test dưới dạng “super mix” sẵn sàng sử dụng, thuận tiện cho các cơ sở chẩn đoán - là các trung tâm Y tế dự phòng, các bệnh viện tuyến T.Ư và tuyến tỉnh, có trang bị chẩn đoán phần tử có thể tiến hành đơn giản theo hướng dẫn sử dụng của bộ kit.
Nhóm nghiên cứu cũng tự đánh giá đề tài trên đã đạt nhiều hiệu quả khác về kinh tế, xã hội. Trong đó, việc ra đời được bộ sinh phẩm “Made in Vietnam” có ý nghĩa xã hội to lớn “góp phần xây dựng thương hiệu Việt Nam trên bản đồ khoa học công nghệ Quốc tế”.
Mặt khác, nhóm này cũng thông tin “đã chuyển giao công nghệ phục vụ sản xuất trên 3.000.000 test phục vụ xét nghiệm sàng lọc phát hiện SARS-CoV-2 trên 163 trung tâm, bệnh viện lớn trong cả nước như bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện T.Ư Huế, Bệnh viện ĐH Y Hà Nội, CDC Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Dương… Hơn 20 quốc gia đã đàm phán mua bộ sinh phẩm, và đã xuất khẩu trên 500.000 test”...
Báo cáo tự đánh giá này còn cho hay: “Chúng ta không phải mua những kit chẩn đoán nước ngoài với giá thành cao, giúp giảm giá thành sản phẩm, điểm quan trọng nữa là giúp chủ động nguồn cung ứng, đáp ứng nhu cầu dịch Covid-19 đang diễn biến hết sức phức tạp và khó lường hiện nay, đảm bảo sức khỏe cho nhân dân, giúp ổn định kinh tế, xã hội”.
| Ngày 26.12: Cả nước 15.218 ca Covid-19, 18.556 ca khỏi | Hà Nội 1.910 ca | TP.HCM 544 ca |
Hàng loạt vấn đề chưa được làm rõ
Từ đầu tháng 3 năm ngoái, Bộ KH-CN đã tổ chức họp báo công bố kết quả nghiên cứu chế tạo bộ sinh phẩm (bộ kit) phát hiện vi rút Corona chủng mới (SARS-CoV-2) do Học viện Quân y và Công ty Việt Á thực hiện.
Tại cuộc họp báo này, ông Phan Quốc Việt cho hay về khả năng thương mại hóa, năng lực sản xuất của Việt Nam khoảng 10.000 bộ kit/ngày, với giá thành từ 400.000 - 600.000 đồng/bộ.
“Công ty đã nhận được kha khá đơn đặt hàng của các đơn vị. Khi cần huy động, chúng tôi có thể tăng công suất lên 3 lần, hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu hoặc hỗ trợ quốc tế trong tình trạng dịch bệnh Covid-19 bùng phát trên thế giới”, ông Việt nói.
Ngày 26.4.2020, Cổng thông tin điện tử của Bộ KH-CN đã công bố đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Bộ Y tế Anh cấp chứng nhận đạt chuẩn châu Âu cho bộ kit test của Công ty Việt Á.
Trong đó nêu rõ: "Ngày 24.4, WHO đã chấp thuận bộ kit xét nghiệm Covid-19 của Việt Nam do Bộ KH-CN giao cho Học viện Quân y và Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á phối hợp nghiên cứu và sản xuất. WHO đã đánh giá bộ kit theo quy trình danh sách khẩn cấp (EUL) và cấp mã số EUL 0524-210-00".
Tuy nhiên, trên thực tế, ngày 20.10.2020, WHO công bố báo cáo công khai về đánh giá sử dụng khẩn cấp của WHO thẩm định bộ xét nghiệm Covid-19 của Việt Á là: Not Accepted - Không được chấp nhận.
Đến ngày 20.12.2021, ngay sau khi Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án, bắt tạm giam ông Phan Quốc Việt, Bộ KH-CN đã gỡ bỏ các thông tin nêu trên khỏi website.
Các thông tin mới do Bộ KH-CN vừa công bố đang đặt ra hàng loạt câu hỏi: vì sao Công ty Việt Á tham gia cùng với Học viện Quân y thực hiện “nhiệm vụ cấp Quốc gia”? Vì sao đề tài khoa học vừa nghiên cứu tháng 2.2020 đến tháng 3.2020 đã ra được ứng dụng sản phẩm, và được Bộ Y tế cấp phép cho lưu hành?
Trả lời báo chí câu hỏi thứ nhất, PGS-TS Hồ Anh Sơn cho biết thông thường, nhiệm vụ khoa học sẽ được tách làm 2 giai đoạn. Giai đoạn nghiên cứu ở quy mô phòng thí nghiệm, sau khi nghiệm thu sẽ triển khai sản xuất thử nghiệm. Giai đoạn 1, các nhà khoa học đảm nhiệm chế tạo sản xuất quy mô ở phòng thí nghiệm. Giai đoạn 2 do doanh nghiệp chủ trì sản xuất thương mại.
“Công ty Việt Á tham gia cùng nhóm từ những ngày đầu nghiên cứu là bởi tính cấp bách. Hai giai đoạn được tích hợp làm một. Việc chuyển giao gần như đồng thời giữa nhóm nghiên cứu và đơn vị sản xuất để cùng nhau thẩm định kết quả, kịp cho việc sản xuất kit phục vụ phòng chống dịch. Bởi chuyển giao từ quy mô phòng thí nghiệm sang sản xuất mở rộng cần được nghiên cứu, tối ưu tiếp tại cơ sở sản xuất”, ông Sơn nói, và cho rằng các nhà khoa học của Học viện Quân y đã làm đúng chức năng nhiệm vụ và nghiên cứu thành công. Học viện không có chức năng sản xuất cũng như phân phối thương mại sản phẩm.
Từ câu trả lời của ông Sơn, dư luận đang tiếp tục đặt câu hỏi cho Bộ KH-CN và Học viện Quân y, vì sao “nhiệm vụ quốc gia” sử dụng tiền ngân sách Nhà nước nhưng sản phẩm ứng dụng lại giao cho doanh nghiệp tư nhân để bán lại cho nhân dân với mức giá được 'thổi phồng"?
Bình luận (0)