Vì sao tỷ lệ hưởng lương hưu của lao động nam và nữ có sự chênh lệch?

Trả lời thắc mắc của người lao động về tỷ lệ hưởng lương hưu, tại buổi họp báo của Bộ LĐ-TB-XH ngày 30.7, ông Nguyễn Duy Cường, Phó vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB-XH), cho biết việc không điều chỉnh chênh lệch tỷ lệ lương hưu của lao động nam và lao động nữ trong luật BHXH là để phù hợp với cân đối Quỹ BHXH.

T.H

Theo đại diện Bộ LĐ-TB-XH, luật BHXH mới có hiệu lực từ 1.7.2025, tỷ lệ hưởng lương hưu của lao động nam và lao động nữ được kế thừa quy định của luật BHXH hiện hành, không có sự thay đổi về tính tỷ lệ hưởng lương hưu.

Do luật mới giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm, trong khi luật hiện hành không có quy định về tính tỷ lệ hưởng lương hưu trong trường hợp lao động nam có thời gian đóng dưới 20 năm.

"Luật mới chỉ bổ sung quy định về tính tỷ lệ hưởng lương hưu đối với lao động nam nghỉ hưu có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm để đồng bộ với quy định giảm điều kiện về thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm. Chính sách nhằm giảm bớt chênh lệch lương hưu giữa nam và nữ khi hạ thời gian đóng BHXH từ 20 xuống 15 năm", ông Cường thông tin.

Theo đó, lao động nữ đủ điều kiện hưởng lương hưu thì tỷ lệ hưởng lương hưu sẽ bằng 45%, tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa là 75%.

Đối với lao động nam có thời gian đóng từ 15 năm đến dưới 20 năm, tỷ lệ hưởng lương hưu tính bằng 40% tương ứng với 15 năm đóng, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 1%.

Khi đủ điều kiện hưởng lương hưu có thời gian đóng BHXH từ đủ 20 năm trở lên thì tỷ lệ hưởng lương hưu sẽ bằng 45%, tương ứng với 20 năm đóng, sau đó cứ mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa là 75%.

Với cách điều chỉnh mới này, tỷ lệ lương hưu của nam và nữ khi đóng đủ 15 năm BHXH có sự chênh lệch 5%, đóng đủ 20 năm BHXH tỷ lệ chênh lệch lương hưu của nam và nữ tăng lên 10%.

Muốn hưởng lương hưu tối đa 75% lao động nam cần đóng BHXH 35 năm và lao động nữ cần đóng BHXH 30 năm.

Lý giải thêm về điều này, ông Nguyễn Duy Cường cho hay, luật BHXH hiện hành đã tính toán kỹ tỷ lệ lương hưu của lao động nam và lao động nữ. Khi sửa luật, cơ quan soạn thảo không đặt ra vấn đề điều chỉnh.

Với lao động nam có thời gian đóng BHXH dưới 20 năm thuộc đối tượng phát sinh mới, cần phải xem xét điều chỉnh.

Theo đó, ban đầu cơ quan soạn thảo đề xuất lao động nam đóng 15 năm BHXH hưởng tỷ lệ tối thiểu 33,75%; đóng đủ 15 năm đến dưới 20 năm thì mức hưởng được tính thêm 2,25% mỗi năm.

Lao động nữ đóng BHXH 15 năm hưởng lương hưu tối thiểu giữ nguyên là 45% và cần đóng 30 năm để đạt mức tối đa 75%.

Như vậy, cùng lấy mốc 15 năm đóng BHXH tối thiểu nhưng tỷ lệ tích lũy lương hưu của lao động nam thấp hơn nữ đến 11,25%.

Tuy nhiên, qua góp ý của đại biểu Quốc hội và người dân, cơ quan soạn thảo điều chỉnh tăng tỷ lệ hưởng lương hưu của lao động nam có thời gian đóng BHXH đủ 15 năm và dưới 20 năm lên 40%, đồng thời giảm tỷ lệ tăng thêm năm đóng BHXH của đối tượng này từ 2,5% xuống 1%.

"Luật BHXH 2024 chỉ điều chỉnh tỷ lệ lương hưu đối với nhóm hưởng lương hưu mới phát sinh, còn lại giữ nguyên như quy định hiện hành. Tuổi nghỉ hưu chỉ là một căn cứ, cân đối quỹ BHXH mới mang tính quyết định trong điều chỉnh tỷ lệ lương hưu", ông Cường nhấn mạnh.

Trước đó, trong báo cáo chỉnh lý dự thảo luật BHXH sửa đổi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi thông qua luật, Chính phủ cho rằng, cách điều chỉnh này nhằm giảm bớt chênh lệch lương hưu giữa lao động nam và lao động nữ, song vẫn tạo ra tâm lý so sánh giữa hai giới, nhưng theo Chính phủ vẫn kế thừa được quy định hiện hành.

Cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu với lao động nữ không thay đổi nhưng với lao động nam có sự điều chỉnh đáng kể với người đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm. Dự kiến tiền chi trả từ quỹ BHXH sẽ tăng lên so với trước nhưng không nhiều. Ước tính theo số liệu thống kê của cơ quan BHXH thì số đối tượng chịu tác động không nhiều, dự kiến gần 7.000 lao động nam, tác động đến quỹ BHXH không lớn.