Vì sao USD liên tục tăng giá?

Thị trường tự do nhảy vọt trên 25.000 đồng

Hôm qua (24.1), giá USD tại các ngân hàng (NH) thương mại tiếp tục biến động theo xu hướng tăng. Ví dụ, sáng đầu ngày, NH Eximbank mua USD tiền mặt với giá 24.340 đồng và bán ra 24.730 đồng thì đến đầu giờ chiều, NH này tiếp tục nâng giá mua lên 24.380 đồng và bán ra lên 24.770 đồng. Tương tự, Vietcombank đầu giờ sáng mua USD tiền mặt với giá 24.365 đồng thì đến chiều đã tăng lên 24.400 đồng; bán ra từ mức 24.735 đồng tăng lên 24.770 đồng… Chỉ trong vòng 1 ngày, giá USD tại các NH thương mại đã tăng 40 - 50 đồng. So với ngày đầu năm, giá USD tại các NH thương mại đã tăng 350 đồng, tương ứng tăng hơn 1,4%.

Ở một số điểm thu đổi ngoại tệ tại TP.HCM, giá USD cũng tăng nhanh trong những ngày qua. Chiều 24.1, giá USD tự do tiếp tục được mua vào 25.000 đồng và bán ra 25.100 đồng, chưa thay đổi so với đầu ngày. Nhưng so với đầu năm, giá USD tự do đã tăng 400 đồng, tương ứng tăng hơn 1,6%.

Ngọc Thắng

Như vậy sau một thời gian dài hạ nhiệt, giá USD trong nước liên tục đi lên trong 2 tuần đầu năm mới do ảnh hưởng chính từ việc tăng giá của đồng tiền này trên thị trường thế giới. Chỉ số USD-Index từ mức 101,38 điểm ngày đầu năm đã nhảy vọt lên trên 103 điểm và đứng trên ngưỡng này nhiều ngày qua. Hiện tại, USD-Index đang duy trì xoay quanh 103,3 điểm, tăng gần 2 điểm so với đầu năm và cao nhất trong vòng 1 tháng qua. Đồng USD theo ước tính đã tăng khoảng 1,8% so với đầu năm. Tuy nhiên, đà tăng của đồng bạc xanh cũng lên xuống liên tục khi các nhà đầu tư vẫn chỉ dự đoán về thời điểm Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất.

Đồng USD tăng mạnh đồng nghĩa các đồng tiền khác sụt giảm. Không chỉ VND mà các đồng tiền chủ chốt đều giảm mạnh so với USD như yen Nhật trong tuần qua giảm khoảng 2,2%; euro giảm 0,5% hay baht Thái Lan giảm 1,8%, đồng, won (KRW) của Hàn Quốc giảm 1,9%... Tính từ đầu năm đến nay, các đồng tiền trong khu vực châu Á hầu hết đều đã ghi nhận mức giảm 3 - 5% so với cuối năm 2023.

Chuyên gia kinh tế tài chính, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng việc tỷ giá hối đoái USD/VND liên tục tăng trong những ngày đầu năm mới vừa mang tính chu kỳ vừa bị tác động của thị trường quốc tế. Trong nước, ở thời điểm cuối năm thông thường do hoạt động xuất nhập khẩu gia tăng nên nhu cầu về ngoại tệ của các doanh nghiệp lên cao. Thậm chí, một số công ty còn mang tâm lý phòng thủ, tích trữ thêm lượng tiền mặt để giao dịch trong những ngày nghỉ tết âm lịch khi hệ thống NH ngưng giao dịch.

Bên cạnh đó, chênh lệch lãi suất giữa VND với USD dù đã được thu hẹp nhưng vẫn còn mức chênh lệch. Hơn nữa, giá USD thế giới liên tục tăng trong những ngày qua khi nhà đầu tư đã không còn kỳ vọng mạnh vào việc Fed sẽ sớm giảm lãi suất như trước đó. Hàng loạt dữ liệu cho thấy hoạt động kinh tế của Mỹ vẫn phục hồi mặc dù lãi suất ở mức cao nhất trong nhiều thập niên khiến thị trường giảm bớt kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất bắt đầu ngay từ tháng 3 tới. Theo PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, mức tăng này không quá lớn và không đáng lo trong bối cảnh hiện nay đối với VN.

Biến động tỷ giá năm 2024 sẽ dưới 3%

Mặc dù tỷ giá USD/VND đã tăng nhanh ngoài dự báo trong những ngày qua nhưng các chuyên gia kinh tế - tài chính đều cho rằng sẽ không có biến động nhiều. Đồng thời xu hướng này cũng sẽ nhanh quay đầu. Đặc biệt, tình hình kinh tế vĩ mô hiện nay của VN khá ổn định, đảm bảo lượng cung ngoại tệ cho nhu cầu xuất nhập khẩu của doanh nghiệp. Kết thúc năm 2023, lượng kiều hối về TP.HCM ghi nhận đạt hơn 9,5 tỉ USD, tăng 43,3% so với năm 2022. Đây là mức tăng trưởng cao nhất trong 5 năm trở lại đây và tiếp tục duy trì tỷ trọng cao.

Lượng kiều hối của TP.HCM thường chiếm hơn 50% tổng lượng kiều hối của cả nước. Theo một số chuyên gia, kiều hối của VN cả năm vừa qua dù chưa quay trở lại mức hơn 19 tỉ USD như năm 2022 nhưng đây cũng là một con số khá cao. Đồng thời, vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào VN năm qua tăng trưởng tích cực, đạt 36,61 tỉ USD, tăng 32,1% so với năm 2022. Nhiều tổ chức đánh giá dòng vốn FDI sẽ tiếp tục tích cực trong năm nay khi vị thế của VN đã lên cao; hạ tầng giao thông cải thiện tích cực vì Chính phủ đẩy mạnh đầu tư công hoặc như khả năng tăng hạng của thị trường chứng khoán từ cận biên lên thị trường mới nổi…

PGS-TS Đinh Trọng Thịnh nhận định biến động của tỷ giá hối đoái tại VN hiện nay không lớn và cũng sẽ không có khả năng xảy ra đột biến trong cả năm. Hiện với thặng dư thương mại, kiều hối và vốn FDI vẫn tăng cao cho thấy NH Nhà nước có đủ nguồn lực để bình ổn thị trường ngoại tệ. Tuy nhiên, mức tăng trong 2 tuần đầu năm nay là bình thường nên chưa cần đến sự can thiệp của cơ quan quản lý. Sau kỳ nghỉ Tết âm lịch 2024, tỷ giá hối đoái sẽ sớm bình ổn trở lại.

Theo vị chuyên gia này, Fed đã dự báo sẽ có 3 đợt giảm lãi suất trong cả năm 2024. Vì vậy dù chưa thể xác định thời điểm nào cơ quan này sẽ bắt đầu thực hiện giảm lãi suất nhưng xu hướng của đồng USD sẽ vẫn đi xuống. Điều này khiến cho áp lực lên tỷ giá hối đoái của VN không còn và biến động của đồng USD trong nước vẫn chỉ ở mức bình thường là dưới 3%/năm.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cho rằng Fed gần đây tỏ ra do dự hơn trong việc cắt giảm lãi suất. Điều đó khiến cho kỳ vọng của thị trường về việc cơ quan này sẽ giảm từ tháng 3 đã giảm mạnh. Từ đó cũng đẩy đồng USD trên thị trường quốc tế tăng giá nhanh, gây ra áp lực cho tỷ giá tại VN. Ngoài ra, nhu cầu trong nước cuối năm và trước tết âm lịch cũng thường gia tăng hơn các tháng thông thường nên việc giá USD nhích lên là dễ hiểu. Nhưng điều đó chưa tác động gì đối với chính sách tỷ giá hối đoái hay nền kinh tế nói chung. Với lượng kiều hối về VN gia tăng, thặng dư thương mại vẫn có thì việc kiểm soát tỷ giá hối đoái của VN vẫn nằm trong kế hoạch. Có những thời điểm, VN vẫn phải chấp nhận tỷ giá dao động với biên độ mạnh hơn nhưng biến động chung cả năm 2024 sẽ không quá lớn.