Vì sao Ủy ban Chứng khoán Nhà nước yêu cầu ngừng sử dụng robot đặt lệnh?

Phải ngừng đặt lệnh bằng robot, thuật toán do... quá tải

Trong công văn vừa gửi các công ty chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã yêu cầu các công ty chứng khoán thực hiện rà soát và dừng ngay việc sử dụng hình thức đặt lệnh tự động; đồng thời có biện pháp kỹ thuật để ngăn chặn các hình thức đặt lệnh tự động và yêu cầu nhà đầu tư chấm dứt việc sử dụng hình thức trên khi chưa được cơ quan quản lý cho phép. Theo đó, qua công tác quản lý và giám sát với hoạt động cung ứng dịch vụ giao dịch chứng khoán trực tuyến, UBCKNN đã nhận thấy có hiện tượng sử dụng công nghệ robot đặt lệnh giao dịch chứng khoán trực tuyến tự động với tần suất lớn. 

ĐÀO NGỌC THẠCH

Việc đặt lệnh tự động làm gia tăng đột biến lệnh từ các công ty chứng khoán vào Sở Giao dịch Chứng khoán trong cùng một thời điểm, dẫn đến số lệnh vào sàn vượt quá năng lực thiết kế của cả hệ thống, gây hiện tượng quá tải hệ thống. 

Đồng thời, hoạt động này cũng gây ra nguy cơ dẫn đến việc đổ vỡ dây chuyền khi thị trường chứng khoán diễn biến xấu, từ đó tác động tiêu cực đến công tác quản trị rủi ro của công ty chứng khoán. UBCKNN yêu cầu các công ty chứng khoán nghiêm túc thực hiện và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về các vấn đề trên.

Đi ngược với nhu cầu và xu hướng phát triển?

Yêu cầu của UBCKNN đưa ra trong bối cảnh thanh khoản thị trường liên tục tăng trong những tháng gần đây với liên tiếp những phiên giao dịch lên hơn 1 tỉ USD. Trên thực tế, nhiều công ty chứng khoán đã cho ứng dụng các thuật toán hay robot đặt lệnh tự động, tăng tần suất đặt lệnh thời gian qua. 

NGỌC THẮNG

Theo ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Phân tích, Công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam - yêu cầu của UBCKNN sẽ tác động đến giao dịch trên thị trường nhưng chưa quá lớn. Vì quy định chưa cho phép nên dịch vụ đặt lệnh tự động cũng chỉ mới được cung cấp theo kiểu nhóm nhỏ, không phổ biến. Dịch vụ này được các công ty chứng khoán cung cấp cho nhà đầu tư để tăng hiệu quả giao dịch hoặc với những người không có thời gian theo dõi trực tiếp giao dịch của thị trường. 

Tuy nhiên, ông Nguyễn Thế Minh cho rằng trên thế giới, việc đặt lệnh tự động, sử dụng robot đã được áp dụng từ lâu, thậm chí có nhiều công cụ khác để hỗ trợ giao dịch của nhà đầu tư, nhất là khi trí tuệ nhân tạo phát triển. Vì vậy, UBCKNN có thể xem xét đưa ra lộ trình áp dụng. Riêng đối với việc tránh quá tải hệ thống thì cần nhanh chóng nâng cấp hoặc đẩy nhanh đưa hệ thống công nghệ thông tin mới - KRX vào sử dụng. Khi đó, cùng với việc áp dụng nhiều sản phẩm, giải pháp mới như rút ngắn thời gian giao dịch, cho phép bán khống... thì việc đặt lệnh tự động, thậm chí là dịch vụ copy trade (thuật toán cho phép nhà đầu tư tiến hành sao chép lại giao dịch của nhân viên môi giới ...) là nhu cầu của nhà đầu tư.

Đồng tình, tổng giám đốc một công ty chứng khoán tại TP.HCM nhận định, với việc đưa ra văn bản yêu cầu dừng đặt lệnh tự động, có thể thị trường cũng bị ảnh hưởng nhưng chưa nhiều. Tuy nhiên, việc sử dụng robot đặt lệnh không còn quá xa lạ trên thị trường tài chính thế giới, thậm chí ở nhiều nơi còn cho đây là kỹ thuật cũ và họ đang tiến lên việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) với nhiều tính năng mới hơn. UBCKNN khiến các nhà đầu tư nghĩ rằng hệ thống công nghệ thông tin hiện tại lỗi thời, yếu kém.

Do đó, điều quan trọng và cần làm nhất là UBCKNN phải nhanh chóng đưa hệ thống công nghệ thông tin KRX đi vào hoạt động sau khi đã kéo dài hơn chục năm qua. Phải đẩy mạnh nâng cấp cơ sở hạ tầng để đưa vào sử dụng nhiều sản phẩm giao dịch mới cho thị trường. Từ đó mới có thể thúc đẩy nhanh việc thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng, thu hút thêm các nhà đầu tư lớn trên thế giới.