Sáng nay 8.1, tại Trường ĐH Bách khoa Hà Nội bắt đầu diễn ra hội nghị sinh viên nghiên cứu khoa học của một số trường ĐH có đào tạo ngành điện đồng tổ chức. Hội nghị diễn ra trong 2 ngày, dưới hình thức vừa trực tiếp, vừa trực tuyến.
Tại phiên khai mạc, GS Hà Dương Minh, nhà khoa học người Pháp gốc Việt, vốn là nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp (CIRED/CNRS) và người sáng lập tổ chức Sáng kiến về Chuyển dịch năng lượng Việt Nam, đã thực hiện bài giảng đầu tiên. Bài giảng có tiêu đề được dịch ra tiếng Việt là “Lời chào từ năm 2030: những hình ảnh về một lối sống ít phát thải carbon”.
 |
GS Hà Dương Minh với bài giảng "Lời chào từ năm 2030: những hình ảnh về một lối sống ít phát thải carbon" |
Quý Hiên |
Khi giảng bài, GS Hà Dương Minh đã vào vai một nữ sinh viên Việt Nam thế hệ Gen Z viết thư cho mẹ với thời điểm gửi thư là ngày 3.2.2030, đồng thời với vai nhà khoa học để diễn giải thêm một số chi tiết liên quan tới thực tế hiện nay (năm 2022) công nghệ sản xuất năng lượng sạch mà nội dung bức thư nói tới.
Đời sinh viên thế hệ Gen Z
Trong thư, nữ sinh thế hệ Gen Z cho biết, cô cùng bạn bè đang sống một cuộc đời có lối sống ít phát thải carbon. Thực phẩm mà các sinh viên được ăn ở trường ĐH đều có nguồn gốc hữu cơ và mỗi ngày đều có lựa chọn món ăn không có thịt. Không còn ai sử dụng đồ nhựa dùng một lần trong tiêu dùng thực phẩm nữa và túi ni lông cũng đã bị cấm khi đi mua hàng.
Việc cấm nhựa dùng một lần không chỉ được thực hiện ở môi trường ĐH mà còn trên phạm vi toàn quốc như là một biện pháp hiển nhiên, chẳng hạn như ở Phú Quốc (và vì thế mà các bãi biển nơi đây ngày càng sạch hơn).
Phần lớn trong giới sinh viên là những người có chế độ ăn linh hoạt (ăn đa dạng nhưng ưu tiên ăn thực phẩm có nguồn gốc thực vật - PV), chủ yếu ăn rau nhưng cũng vẫn ăn thịt và cá tuy không quá thường xuyên.
“Con yêu động vật và con thấy đạm thực vật rất tốt cũng như ít dấu chân carbon hơn. Các loại thực phẩm thay thế cho thịt làm từ thực vật và các loại thịt nhân tạo (cultivated meat) tốt hơn và rẻ hơn thịt bò bít tết”, nữ sinh viên Gen Z viết.
Trường ĐH bắt đầu ứng dụng công nghệ sạch trong xây dựng và điều hành. Chẳng hạn như khi xây mới thì đó sẽ là tòa nhà Zero-Energy (năng lượng bằng không - PV). Tất cả các phòng đều có ánh sáng tự nhiên do có các tấm gương đưa ánh sáng xuống đến các tầng thấp hơn. Ánh sáng nhân tạo cũng được sử dụng rất hiệu quả và thông minh với đèn LEDs và công tắc tự động sử dụng cảm biến ánh sáng. Không khí hầu hết là tự nhiên và tòa nhà còn sử dụng nhiệt từ các tấm pin mặt trời để thu khí nóng lên và đưa ra ngoài theo hiệu ứng ống khói.
Không chỉ dừng lại ở việc những người trong tòa nhà có thể kiểm soát thông khí và nhiệt độ tại bàn làm việc của mình, tòa nhà còn có một bản sao số hóa. Tất cả dữ liệu về sử dụng năng lượng được lưu trữ, phân tích và tối ưu hóa theo các thông lệ tốt nhất hiện có. Quy định về hiệu quả năng lượng trong tòa nhà ngày càng được siết chặt hơn.
Chẳng hạn, tất cả các dự án tòa nhà công nghiệp và thương mại mới phải đạt tiêu chuẩn LOTUS bạc và các ngôi nhà ở cần đat cấp độ Green. Ngoài ra, luật Trung hòa Carbon quy định việc nâng hạng tự động bắt buộc sau mỗi 5 năm.
Nữ sinh Gen Z vào năm 2030 mơ ước giá như lúc đó “tất cả các ngôi nhà hiện có đều đã trung hòa carbon”, nhưng cô hiểu cần phải có thời gian để “những công ty xây dựng sẽ không còn tạo ra nhiều tiếng ồn và bụi tại những khu dân cư ở Hà Nội nữa, thay vào đó họ sẽ sử dụng các máy in công nghệ 3D mới để đổ bê tông, điều có thể làm chỉ trong một đêm”.
Có hệ thống đường cho xe đạp ở Hà Nội
Nhưng nữ sinh Gen Z cũng cho biết, các công trình xây dựng tại Hà Nội đã sử dụng nhiều công nghệ được minh chứng tại trường ĐH. Các tòa nhà đã trở nên thông minh hơn, không chỉ là cho marketing mà còn thực sự về cách sử dụng năng lượng. Chẳng hạn, thành phố đã hoàn thiện việc xây dựng lại khu tập thể cũ ở Thành Công, các tòa nhà mới đã có những mái xanh cùng với hệ thống thu nước mưa và nước thải để xử lý tái sử dụng.
Bệnh viện ở Hà Nội cũng đã lắp đặt máy phát điện mới (dùng trong trường hợp khẩn cấp) sử dụng tấm pin mặt trời và hệ thống pin lưu trữ. Thậm chí, bệnh viện đã có hệ thống lưới siêu nhỏ luôn hoạt động và đã tham gia vào chương trình quản lý nhu cầu điện ở khu vực phía bắc. EVN thì cấp điện cho bệnh viện để chủ động hỗ trợ lưới khi cần, chẳng hạn như khi tất cả mọi người cùng bật điều hòa một lúc.
Hà Nội đã cấm tất cả xe máy chạy xăng ở các quận nội thành và hoàn thiện hệ thống làn đường cho xe đạp. Hầu hết sinh viên đi bộ, đi xe đạp hoặc xe đạp điện đến trường. Số còn lại sử dụng phương tiện công cộng như xe buýt (tất cả đều chạy điện hoặc tàu điện ngầm). Giải pháp giao thông còn có hình thức xe đạp và xe đạp điện chia sẻ. Sinh viên nếu dùng xe điện thì có thể sạc điện hàng ngày bằng hệ thống sạc thông minh từ pin mặt trời lắp ở nhà để xe. Các tòa nhà của trường ĐH cũng như tất cả các tòa nhà công cộng khác đều có hệ thống điện mặt trời áp mái (một số tòa có, một số tòa chưa có hệ thống lưu trữ).
Giá xăng đã tăng nhiều lần so với năm 2022 và chính quyền thành phố cũng đã cấm các xe này đi vào trung tâm trong những thời điểm chất lượng không khí xuống thấp.
Việt Nam đã có thị trường carbon trong nước vào năm 2028. Thị trường cũng cho phép các cá nhân mua chứng chỉ giảm phát thải CO2.
Kết thúc lá thư gửi mẹ, nữ sinh Gen Z bày tỏ: “Việc lựa chọn các công nghệ phù hợp sẽ trao quyền cho chúng con, thế hệ Alpha, để hướng đến một cuộc sống không chỉ giàu có hơn về mặt vật chất mà còn về công bằng xã hội và các giá trị sinh thái”.
Tương lai khả quan
Với vai trò là nhà khoa học, GS Hà Dương Minh cho biết, căn cứ vào sự phát triển khoa học công nghệ ngày nay, những hình ảnh môi trường Việt Nam xanh, sạch như trên không hề là viển vông.
Chẳng hạn, hiện nay đã có công nghệ nhà thụ động (passive house), sử dụng rất ít năng lượng do vậy các tấm pin mặt trời và các nguồn năng lượng tái tạo khác được tích hợp trong ngôi nhà đủ cung cấp điện để sử dụng. Không chỉ vậy, đây là công nghệ đã trưởng thành, ví dụ ở Pháp tất cả các ngôi nhà xây sau năm 2022 phải là ngôi nhà sinh năng lượng (energy positive house).
Hoặc công nghệ chia sẻ xe đạp hiện nay (năm 2022) đã được ứng dụng rộng rãi tại nhiều thành phố trên thế giới. Đây là một giải pháp giao thông khi đường phố đô thị được trang bị bởi hệ thống xe đạp công cộng, cho phép người dùng thuê xe sử dụng một ứng dụng điện thoại để di chuyển những quãng ngắn. Mô hình này cũng áp dụng cho xe điện.
Sản xuất điện phân tán là một công nghệ đã trưởng thành. Các công ty tư nhân sử dụng công nghệ này khi chi phí sản xuất điện từ pin năng lượng mặt trời rẻ hơn điện từ lưới. Một ví dụ về công nghệ này trong khu vực công là gần đây Trung Quốc đã khởi động chương trình thí điểm dự án điện mặt trời áp mái phân tái tại các tỉnh.
Quản lý nhu cầu cho phép nhà vận hành lưới điện đưa ra tín hiệu cho người sử dụng điện để họ điều chỉnh phụ tải của mình theo thời gian thực. Công nghệ này đã trưởng thành và có tiềm năng tăng trưởng cực lớn cùng với internet vạn vật.
Thị trường cho các dịch vụ phụ trợ để hỗ trợ lưới điện đã có ở nhiều nước. Do đó, đây sẽ là bước phát triển theo logic của thị trường bán buôn điện cạnh tranh Việt Nam.
Chia sẻ với Báo Thanh Niên bên hành lang hội nghị, GS Hà Dương Minh cho biết, như những nước đang phát triển khác, Việt Nam đang ở giai đoạn rất tồi tệ về môi trường do khí thải độc hại từ các sinh hoạt trong đời sống, trong sản xuất. Tuy nhiên, có nhiều dấu hiệu cho thấy nhà nước Việt Nam quan tâm đến các vấn đề sức khỏe và môi trường nhiều như các vấn đề về kinh tế - xã hội, Việt Nam đang chuyển dịch sang một xã hội trung hòa carbon và nền kinh tế tuần hoàn.
Đào tạo ngành năng lượng trong các trường ĐH cũng cho thấy có những bước phát triển vượt bậc so với cách đây 4 năm. Một số ngành quan trọng đóng góp đáng kể vào vấn đề năng lượng sạch, phát triển bền vững đã thực sự mạnh lên. “Tôi thực sự thấy có một tương lai khả quan cho Việt Nam”, GS Hà Dương Minh nói.
Bình luận (0)