Việt Nam xưa qua nét vẽ họa sĩ du hành từ Pháp

Triển lãm mang tên Mộng Viễn Đông - The Faraway East: of Dreams and Pursuits do nhà đấu giá Sotheby's tổ chức từ ngày 14 - 17.8 tại khách sạn Park Hyatt, TP.HCM.

56 tranh và 4 bức tượng do các họa sĩ và điêu khắc gia tài danh của Pháp thực hiện, trong đó có cả tác phẩm của Victor Tardieu (1870 - 1937), hiệu trưởng đầu tiên của Trường Mỹ thuật Đông Dương, cùng các giáo viên của trường và những họa sĩ du hành từ Pháp như Jean-Louis Paguenaud, André Maire...

Ông Nathan Drahi, Giám đốc điều hành Sotheby's châu Á, cho biết: "Kỷ niệm 50 năm tại châu Á của Sotheby's, chúng tôi rất vui mừng được quay trở lại VN để tổ chức triển lãm thứ hai và tiếp tục vinh danh di sản nghệ thuật rực rỡ của đất nước các bạn".

Lần đầu tiên Sotheby's triển lãm 50 tác phẩm của bộ tứ Lê Phổ, Mai Trung Thứ, Vũ Cao Đàm, Lê Thị Lựu - 4 họa sĩ thời kỳ đầu của Trường Mỹ thuật Đông Dương (Hà Nội) - vào tháng 7.2022.

Đ.T

Bà Jasmine Prasetio, Giám đốc điều hành Sotheby's Đông Nam Á, nhận định: "Khi định vị tương lai trong khu vực, chúng tôi tiếp tục đặt sứ mệnh hỗ trợ kiến thiết hệ sinh thái nghệ thuật và văn hóa bản địa. Bằng việc giới thiệu những kiệt tác này tới công chúng, chúng tôi hy vọng triển lãm sẽ tương tác, cung cấp thông tin, truyền cảm hứng tới cộng đồng nghệ thuật và hơn thế nữa".

Cuộc du hành nghệ thuật nhiều hoài bão và mơ mộng

Các tác phẩm tại triển lãm khiến người xem ngỡ ngàng. Một VN xưa hồn hậu, nên thơ, đậm chất Á đông hiện lên qua nét vẽ của những họa sĩ đến từ nước Pháp xa xôi, trong các tác phẩm màu nước, sơn dầu, sơn mài và khắc gỗ.

Ông Ace Lê, Giám đốc điều hành thị trường VN của Sotheby's kiêm giám tuyển, chia sẻ: "Đã gần tới mốc 100 năm thành lập Trường Mỹ thuật Đông Dương (1924 - 2024) nên đây là dịp thích hợp để nhìn lại những đóng góp của lứa họa sĩ Pháp từng đặt chân tới Đông Dương, không những để lập nên một trường nghệ thuật mà kéo theo đó còn là cả một trường phái nghệ thuật với một di sản đồ sộ. Cuộc du hành nghệ thuật của họ mang trong đó những hoài bão, mơ mộng và quan điểm của mỗi cá nhân và cả tập thể, thể hiện tầm ảnh hưởng của phương Tây lên dòng chảy mỹ thuật VN, cả chiều ngược lại".

Từ cuối thế kỷ 19, trước khi Trường Mỹ thuật Đông Dương ra đời, chính phủ Pháp từng cử nhiều họa sĩ tới thuộc địa ở Đông Nam Á với nhiệm vụ ghi chép và thuật lại bằng hình ảnh quang cảnh, con người, hoạt động văn hóa - xã hội nơi đây để gửi về "mẫu quốc" với mục đích báo cáo hoặc xuất bản truyền thông.

Trong số đó, danh hiệu cao quý nhất là "Họa sĩ Hải quân" với sự tuyển chọn gắt gao, chỉ dành cho những tài năng mỹ thuật xuất sắc. Năm 1885, Gaston Roullet trở thành "Họa sĩ Hải quân" đầu tiên đặt chân đến VN, mở đầu cho những họa sĩ thế hệ sau như Charles Dominique Fourqueray, Roger Nedelec, Maurice Ménardeau…

Một phong trào sáng tác sôi nổi đã diễn ra khi nhiều họa sĩ Pháp đến Đông Dương. Có người ứng tuyển theo dạng học bổng du họa, người khác di cư theo gia đình và cũng có người tự đi theo đam mê, thích khám phá, phiêu lưu. Họ đặt chân lên khắp Đông Dương, dọc theo mảnh đất hình chữ S, trong đó họa sĩ André Maire là một trong số họa sĩ đến nhiều miền đất nước nhất, từng giảng dạy mỹ thuật ở cả Đà Lạt và Sài Gòn.

Giám tuyển Ace Lê cho biết thêm triển lãm lần 2 của Sotheby's ở VN quy tụ những tác phẩm đến từ các nhà sưu tập tranh tại VN và nước ngoài, được Sotheby's kiểm định, xác nhận từ người nhà các họa sĩ Pháp nên đảm bảo tính xác thực. Đây là cơ hội để Sotheby's giới thiệu đến công chúng Việt yêu nghệ thuật nhiều tác phẩm rất có giá trị của các họa sĩ có tình yêu lớn với Đông Dương nói chung và VN nói riêng.

Nhà nghiên cứu mỹ thuật Ngô Kim Khôi đặt vấn đề khi nào Sotheby's mở bán đấu giá tác phẩm nghệ thuật tại VN, ông Nathan Drahi xác nhận Sotheby's đang có nhiều kế hoạch cũng như tham vọng tại VN. Tuy nhiên cụ thể như thế nào thì ông chưa thể tiết lộ, đồng thời hy vọng trong tương lai sẽ mang những tác phẩm của danh họa thế giới như Picasso đến triển lãm tại VN.

Triển lãm Mộng Viễn Đông không mang tính thương mại. Trong bối cảnh kinh tế Đông Nam Á tăng trưởng mạnh, nghệ thuật VN đang đặc biệt thu hút sự quan tâm từ giới hâm mộ nghệ thuật toàn cầu. Sotheby's đóng vai trò tiên phong trong công cuộc phát triển thị trường trọng yếu này và hiện đang nắm giữ cả ba kỷ lục về đấu giá cao nhất cho tranh Việt của danh họa Mai Trung Thứ, Lê Phổ.