Vinh danh những nhà tiên phong về AI và mạng thần kinh nhân tạo

Lĩnh vực bán dẫn và AI là ưu tiên chiến lược

Trước khi lễ trao giải diễn ra, chiều 6.12, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp Chủ tịch Tập đoàn NVIDIA Jensen Huang, các nhà khoa học, chuyên gia quốc tế đang ở thăm VN và dự lễ trao Giải thưởng VinFuture 2024.

Ảnh: TTXVN

Tiếp Chủ tịch NVIDIA Jensen Huang, Tổng Bí thư Tô Lâm cảm ơn và đánh giá cao nỗ lực của cá nhân ông Huang và đội ngũ Tập đoàn NVIDIA đã rất tích cực phối hợp với Chính phủ VN để thúc đẩy hợp tác, hiện thực hóa cam kết "biến VN thành ngôi nhà thứ hai của NVIDIA", thông qua việc thành lập Trung tâm nghiên cứu và phát triển về trí tuệ nhân tạo (AI) và Trung tâm dữ liệu AI tại VN. Tổng Bí thư coi đây là dấu mốc quan trọng cho sự khởi đầu quan hệ hợp tác chiến lược giữa VN với Tập đoàn NVIDIA.

Tổng Bí thư nhấn mạnh VN đang ở thời điểm hết sức quan trọng với các thay đổi mang tính cách mạng về tư duy và phương pháp tổ chức thực hiện chiến lược phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Đảng và Chính phủ VN đặc biệt mong muốn tận dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, coi khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là trọng tâm để chuyển đổi mô hình tăng trưởng, phát triển nền kinh tế số và phát triển bền vững. Cùng đó, xác định lĩnh vực bán dẫn và AI là ưu tiên chiến lược nhằm tạo ra các bước tiến vượt bậc về năng suất và khả năng cạnh tranh mạnh mẽ, tham gia sâu vào chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu.

Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ mong muốn Tập đoàn NVIDIA tiếp tục đồng hành với VN để phát triển hệ sinh thái AI, đẩy mạnh tính tự lực tự cường công nghệ. Đồng thời, khẳng định Đảng, Nhà nước VN coi Tập đoàn NVIDIA là đối tác chiến lược hàng đầu trong lĩnh vực bán dẫn và AI. VN cam kết tạo điều kiện thuận lợi nhất để các nội dung hợp tác giữa hai bên được triển khai hiệu quả, đưa VN trở thành điểm sáng mới về công nghiệp bán dẫn, AI và đổi mới sáng tạo ở khu vực và thế giới.

Tiếp các nhà khoa học, chuyên gia quốc tế đang thăm VN và dự lễ trao Giải thưởng VinFuture năm 2024, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh Giải thưởng VinFuture không chỉ là giải thưởng khoa học thường niên có giá trị cao nhất mà còn là minh chứng cho tinh thần ham học hỏi, khát vọng vươn ra toàn cầu, tiếp thu tinh hoa nhân loại của người VN, đưa VN trở thành quốc gia tiên phong về khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tổng Bí thư Tô Lâm chia sẻ tầm nhìn, quyết tâm của Đảng, Nhà nước và nhân dân VN nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển, trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045.

Truyền cảm hứng mạnh mẽ cho thế hệ trẻ

Tối cùng ngày, tại Nhà hát Hồ Gươm, Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trang trọng trao giải thưởng chính VinFuture 2024 cho 5 nhà khoa học xuất sắc. GS Yoshua Bengio, GS Geoffrey Hinton, GS Yann LeCun, GS Fei-Fei Li, và tỉ phú Jensen Huang đã tiên phong trong nghiên cứu và ứng dụng mạng thần kinh nhân tạo (neural network), tạo ra những công trình khoa học đóng góp đột phá để thúc đẩy sự tiến bộ của học sâu.

Ảnh: Thanh Lâm

Phát biểu tại lễ trao giải, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhận định tuần lễ khoa học VinFuture 2024 và lễ trao giải thưởng là không gian hội tụ những "tinh hoa", những "người khổng lồ" của khoa học thế giới với những thành tựu xuất sắc, đặc biệt là những công trình được vinh danh. "Với phạm vi bao quát các lĩnh vực cốt lõi như khoa học máy tính, y tế cộng đồng, sức khỏe toàn cầu, khoa học vật liệu và y học tái tạo, các công trình được vinh danh hôm nay đều là các sáng kiến đột phá, những giải pháp quan trọng giải quyết các thách thức chung mang tính toàn cầu, toàn dân, toàn diện, và góp phần định hình tương lai của thế giới", Thủ tướng nói.

Thủ tướng cũng bày tỏ đánh giá cao và cảm ơn ông Phạm Nhật Vượng cùng phu nhân về việc hình thành, phát triển và khẳng định tầm vóc quốc tế của Quỹ VinFuture. Đặc biệt giải thưởng VinFuture đang trở thành một trong những giải thưởng khoa học thường niên uy tín, truyền cảm hứng, thúc đẩy hợp tác toàn cầu, kết nối những ý tưởng sáng tạo để giải quyết những thách thức lớn của toàn dân.

"Đảng và Nhà nước VN tin tưởng giải thưởng VinFuture tiếp tục tạo động lực, truyền cảm hứng mạnh mẽ cho các nhà khoa học, doanh nhân, nhất là đối với thế hệ trẻ VN với nhiệt huyết, khát vọng, ý chí vươn lên và sự kiên trì, bền bỉ để hiện thực hóa những ước mơ, hoài bão của mình", Thủ tướng chia sẻ.

Thủ tướng khẳng định VN cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để nhà khoa học và khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo ngày càng tỏa sáng, phát triển mạnh mẽ, đồng thời "tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo", để "đóng góp cho vai trò là một trong những "người truyền lửa" trong phát triển hệ sinh thái khoa học công nghệ, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo toàn cầu".

Ông Jensen Huang là một trong 5 chủ nhân giải thưởng 3 triệu USD

Theo Hội đồng giải thưởng VinFuture, Chủ tịch NVIDIA Jensen Huang được trao giải thưởng chính VinFuture 2024 bởi công trình kiến trúc thuật toán cho học sâu và điện toán tăng tốc. Ông được ghi nhận vì vai trò lãnh đạo mang tầm nhìn chiến lược trong việc chuyển đổi các bộ xử lý đồ họa (GPU) thành công cụ mạnh mẽ phục vụ cho học sâu và điện toán tăng tốc. Với vai trò đồng sáng lập NVIDIA, ông Huang đã lãnh đạo việc phát triển nền tảng CUDA (Compute Unified Device Architecture - Kiến trúc thiết bị tính toán hợp nhất) giúp lập trình GPU để xử lý hiệu quả các yêu cầu tính toán khổng lồ của học sâu. Đột phá này đã cho phép huấn luyện nhanh chóng các mạng thần kinh nhân tạo và khiến GPU trở thành công cụ thiết yếu trong việc nghiên cứu và phát triển AI trên toàn thế giới. Sự lãnh đạo của ông đã thúc đẩy hàng loạt đột phá trong các lĩnh vực như nhận diện giọng nói tự động, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, thị giác máy tính, robot và phát triển hệ thống tự động. Những đóng góp của ông Huang đã thúc đẩy GPU trở thành yếu tố thiết yếu trong nghiên cứu AI hiện đại. Ngày nay, học sâu tăng tốc bằng GPU đang thúc đẩy nhiều tiến bộ như các mô hình AI phổ biến hay các công cụ chẩn đoán và chăm sóc sức khỏe, mang lại lợi ích cho hàng triệu người trên thế giới.

Bên cạnh đó, GS Yoshua Bengio, GS Geoffrey Hinton, GS Yann LeCun là những tên tuổi lẫy lừng trong cộng đồng nghiên cứu về khoa học máy tính, được truyền thông thế giới gọi là các "bố già của AI" hoặc "bố già của học sâu". Cả ba nhà khoa học này cùng được nhận giải thưởng Turing (được ví như giải Nobel trong lĩnh vực khoa học máy tính) năm 2018. GS Yoshua Bengio làm việc ở ĐH Montréal, Canada; GS Geoffrey Hinton làm việc ở ĐH Toronto, Canada; GS Yann LeCun làm việc ở ĐH New York, Mỹ, là Phó chủ tịch và Giám đốc Khoa học AI tại Tập đoàn Meta. Đặc biệt, GS Geoffrey Hinton đã được trao giải Nobel vật lý 2024 (cùng với một nhà khoa học người Mỹ) vì "những khám phá và phát minh cơ bản khởi nguồn cho sự phát triển của ngành học máy với mạng neuron nhân tạo".

Hai giáo sư Canada được vinh danh ở VinFututure 2024 bởi những công trình nghiên cứu tiên phong về mạng neuron và các thuật toán học sâu. Những đóng góp của GS Yoshua Bengio đã trở thành một phần thiết yếu trong các hệ thống học sâu hiện đại, đặc biệt là trong xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP). Những đổi mới của ông đã cho phép các hệ thống "học" và tạo dữ liệu với độ chính xác đáng kinh ngạc, giúp tạo ra các giải pháp dựa trên AI để giải quyết các thách thức toàn cầu, chẳng hạn như cải thiện dịch vụ chăm sóc sức khỏe và thúc đẩy phát triển môi trường bền vững.

Còn GS Geoffrey Hinton được ghi nhận bởi vai trò lãnh đạo và công trình nghiên cứu nền tảng của ông về kiến trúc mạng neuron. Bằng cách tinh chỉnh kiến trúc của các mạng neuron sâu và sử dụng các tập dữ liệu lớn để huấn luyện chúng, GS Hinton đã mở ra những hướng đi mới cho nghiên cứu và ứng dụng AI.

GS Yann LeCun được đánh giá đã có những nghiên cứu tiên phong về mạng neuron tích chập cho thị giác máy tính. Những đổi mới của ông đã thúc đẩy sự đột phá trong các ngành công nghiệp sử dụng công nghệ xử lý hình ảnh, từ chẩn đoán y tế đến lái xe tự động.

Người thứ 5 được giải thưởng chính VinFuture 2024 là một nhà khoa học nữ, GS Fei-Fei Li. Bà được vinh danh bởi những đóng góp tiên phong cho thị giác máy tính và nhận dạng hình ảnh quy mô lớn (bộ dữ liệu ImageNet). Những đóng góp của bà đã thay đổi cách các hệ thống học sâu xử lý và hiểu thông tin hình ảnh, tạo điều kiện cho những tiến bộ trong các lĩnh vực như lái xe tự động, chẩn đoán y tế và hệ thống an ninh thông minh.