VNVC triển khai tiêm vắc xin zona thần kinh

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết vắc xin zona thần kinh do hãng dược phẩm hàng đầu thế giới GSK (Bỉ) sản xuất. Hiện vắc xin đã được phê duyệt sử dụng tại hơn 50 nước và nhiều nước đã đặt hàng số lượng lớn để đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia như vương quốc Anh, Úc, Hy Lạp, Canada, Đức, Ý, New Zealand… Vắc xin hiện đã có mặt tại gần 200 trung tâm tiêm chủng của VNVC trên toàn quốc, VNVC là đơn vị tiên phong có vắc xin này.

Vắc xin chỉ định cho người lớn từ 50 tuổi trở lên và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc zona thần kinh. Sản xuất theo công nghệ bất hoạt, tái tổ hợp, công thức chứa dược chất đặc biệt, vắc xin giúp tăng hiệu quả trên người cao tuổi, người có bệnh nền, người suy giảm miễn dịch do bệnh lý. Vắc xin có hiệu quả phòng bệnh lên đến 97%, giảm biến chứng đau thần kinh sau zona và các biến chứng nguy hiểm khác với hiệu quả cao lên đến hơn 90%. Người từ 50 tuổi trở lên tiêm 2 mũi cách nhau 2 tháng. Người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona thần kinh tiêm 2 mũi cách nhau 1 tháng.

Đưa bà Trần Thị Vui (81 tuổi) tiêm vắc xin zona thần kinh, bà Phương Thảo (quận 11, TP.HCM) cho biết mẹ cùng lúc mắc nhiều bệnh nền như tăng huyết áp, mỡ máu cao, khó khăn đi lại vì di chứng đột quỵ, gia đình lại có người đang mắc zona thần kinh. Hay tin trung tâm tiêm chủng gần nhà có vắc xin, bà thu xếp đưa mẹ đến để bác sĩ tư vấn tiêm vắc xin.

"Người dì của tôi bị zona thần kinh hành 2 tháng nay, đau nhức hơn cả ung thư, không thể ăn ngủ được. Bệnh này ai chưa bị thì xem thường, chứ bệnh rồi là sợ lắm, chỉ mong có vắc xin để chích", bà Thảo nói.

Zona thần kinh là bệnh do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra, cũng là nguyên nhân gây bệnh thủy đậu. Việc có thêm vắc xin zona thần kinh bên cạnh vắc xin thủy đậu sẽ hoàn thiện lá chắn miễn dịch, giúp người dân tăng cường phòng bệnh.

Sau đại dịch Covid-19, các bệnh viện nước ta ghi nhận số ca mắc zona thần kinh đang có xu hướng gia tăng với hàng ngàn trường hợp gặp biến chứng, nhập viện mỗi năm.

PGS.TS.BS Hoàng Thị Lâm, Trưởng khoa Miễn dịch lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết bất cứ ai từng mắc thủy đậu đều có thể mắc zona thần kinh. Sau khi khỏi bệnh thủy đậu, virus này không bị tiêu diệt hoàn toàn mà trú ẩn trong các rễ hạch thần kinh. Các yếu tố tuổi cao, mắc bệnh nền và suy giảm miễn dịch, căng thẳng là điều kiện thuận lợi cho virus tái kích hoạt bùng phát thành zona thần kinh. Tỷ lệ mắc ở người trên 50 tuổi cao gấp 15-25 lần so với người dưới 30 tuổi. Điều đáng lưu ý là phần lớn người trưởng thành từng tiếp xúc với virus thủy đậu nhưng không có triệu chứng rõ ràng, tình trạng già hóa dân số, mỗi người mắc cùng lúc 3-4 bệnh nên có nguy cơ mắc zona thần kinh càng cao.

Zona thần kinh biểu hiện các ban đỏ, mụn nước, bọng nước tập trung thành chùm dọc theo đường phân bố của thần kinh ngoại biên, thường sẽ bị một bên của cơ thể. Bệnh thường sẽ xuất hiện và có thể khỏi sau khoảng 2-4 tuần. Tuy không bùng phát thành dịch lớn nhưng bệnh lại gây ra hàng loạt biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt hay gặp ở người cao tuổi và người có bệnh lý suy giảm miễn dịch, bệnh lý nền như tổn thương da, đau đớn mức độ cao, đau thần kinh dai dẳng, mù lòa, liệt mặt, viêm phổi, viêm gan, viêm não, viêm màng não, đột quỵ…

Đặc biệt, có khoảng 5-30% người bệnh sẽ gặp biến chứng đau dây thần kinh sau zona kéo dài nhiều tháng, nhiều năm thậm chí cơn đau kéo dài dai dẳng đến suốt cuộc đời. Các cơn đau khủng khiếp này được những người từng mắc zona mô tả nặng nề như bị dao đâm, bỏng nước sôi.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm TP HCM đánh giá vắc xin zona thần kinh là giải pháp phòng ngừa chủ động và hiệu quả cho người từ 50 tuổi hoặc 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc zona thần kinh.

Theo bác sĩ Khanh, việc tiêm phòng bệnh zona đã được khuyến cáo rộng rãi, trong đó vắc xin của GSK được khuyến cáo cho độ tuổi 50 trở lên ở hầu hết các quốc gia cũng như ưu tiên và có chỉ định cho người suy giảm miễn dịch. Bộ Y tế Việt Nam đã đưa dự phòng bệnh zona thần kinh bằng vắc xin vào trong Hướng dẫn quốc gia về Chẩn đoán và Điều trị các bệnh da liễu 2023.

Bà Vũ Thị Thu Hà, Giám đốc Cung ứng của Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết với lợi thế là đối tác chiến lược toàn diện của hãng dược phẩm GSK trong nhiều năm liền, VNVC đã đặt hàng từ sớm với số lượng lớn và nỗ lực cùng nhà sản xuất đưa về số lượng lớn vắc xin để triển khai tiêm cho người dân Việt Nam.

"Thủy đậu là bệnh lây nhiễm hàng đầu, nhiều quốc gia quan tâm đến vấn đề bệnh truyền nhiễm và chất lượng sống của người dân ở mức cao, vắc xin phòng zona thần kinh rất được quan tâm. Do đó, việc đặt mua được vắc xin này đòi hỏi rất nhiều điều kiện khắt khe. Tuy nhiên, là đối tác chiến lược toàn diện của GSK từ nhiều năm nay nên VNVC khá thuận lợi trong việc đàm phán để sớm đưa vắc xin về phục vụ cộng đồng", bà Thu Hà cho biết thêm.