Vốn FDI tăng mạnh, giải ngân đột phá

Giải ngân cao nhất trong 5 năm

Trong tuần cuối cùng của tháng 4, các hoạt động xúc tiến đầu tư, dự án FDI cấp mới vẫn được triển khai mạnh mẽ ở nhiều địa phương trên toàn quốc.

NGỌC DƯƠNG

Đơn cử, tại Hội nghị xúc tiến đầu tư Hải Phòng - Hàn Quốc (từ ngày 22 - 27.4), TP.Hải Phòng đã trao giấy chứng nhận đầu tư cho 8 dự án của các nhà đầu tư đến từ Hàn Quốc với tổng vốn gần 400 triệu USD. Đồng Nai cũng trao giấy phép đầu tư cho dự án logistics Khu công nghệ cao Long Thành cho Tập đoàn Jeil E&C (Hàn Quốc) với vốn đầu tư hơn 35 triệu USD.

Hồi cuối tháng 3, Tập đoàn Nexif Ratch Energy SE Asia Pte., Ltd (Singapore) và UBND tỉnh Bình Định đã ký kết bản ghi nhớ đầu tư về dự án nhà máy điện gió Nexif Ratch Bình Định, quy mô công suất 150 MW, tổng mức đầu tư ước tính 5.500 tỉ đồng. Ngay sau Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Bình Định năm 2024 được tổ chức vào cuối tháng 3, có tới 10 biên bản ghi nhớ tìm hiểu, nghiên cứu đầu tư tại Bình Định đã được trao cho Bangkok Assay Office. Trong đó có các dự án liên quan chế biến vàng từ rác điện tử, nhà máy sản xuất container, cảng tổng hợp chuyên dùng Phù Mỹ…

Trước đó không lâu, tại Trung Quốc, làm việc với đoàn xúc tiến đầu tư vào Bắc Ninh, Tập đoàn Victory Giant Technology cũng đang xúc tiến kế hoạch đầu tư một dự án nhà máy chuyên sản xuất bảng mạch PCB, với vốn đầu tư khoảng 800 triệu USD tại Khu công nghiệp VSIP 2 ở Quảng Ninh. Dự kiến nhà máy sẽ đi vào hoạt động trong năm tới.

Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ KH-ĐT), trong 4 tháng đầu năm, vốn FDI đăng ký vào VN đạt gần 9,27 tỉ USD, tăng 4,5% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, riêng vốn đăng ký mới đạt 7,11 tỉ USD, tăng hơn 73% so cùng kỳ năm ngoái với 966 dự án (tăng gần 29%). Đặc biệt, vốn FDI thực hiện tại VN 4 tháng đầu năm tăng mạnh, ước đạt 6,28 tỉ USD, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm trước. Đây là số vốn FDI thực hiện cao nhất của 4 tháng đầu năm trong 5 năm qua. Cụ thể, từ năm 2020 tới nay, giải ngân vốn FDI 4 tháng đầu năm đạt lần lượt 5,15 tỉ USD (năm 2020); 5,5 tỉ USD (2021); 5,92 tỉ USD (2022); 5,85 tỉ USD (2023) và 6,28 tỉ USD.

Có thể thấy, năm 2024 khởi đầu làn sóng đầu tư nước ngoài lần thứ 4 vào VN, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao. Cục Đầu tư nước ngoài cho biết tiêu chí thu hút đầu tư của VN trong giai đoạn này là hướng đến công nghệ cao, công nghệ mới, không tiếp nhận dự án công nghệ lạc hậu, tiềm ẩn ô nhiễm môi trường, thâm dụng lao động. Như vậy, dòng vốn FDI đang đi đúng định hướng mà chúng ta đặt ra.

Cơ hội và thách thức cho VN

Chuyên gia kinh tế, PGS-TS Nguyễn Thường Lạng (Trường ĐH Kinh tế Quốc dân), nhận xét dòng vốn FDI tăng trong bối cảnh nhiều nền kinh tế thế giới khó khăn cho thấy VN vẫn là thị trường hấp dẫn "một cách bền vững". Đây là nguồn vốn tư nhân nên sẽ di chuyển vào nơi đầu tư có lợi trong dài hạn. Vốn tăng thêm rất tích cực, khẳng định niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài đối với kinh tế, môi trường đầu tư của VN.

Đặc biệt, số vốn FDI thực hiện tăng kỷ lục dù báo cáo không nêu rõ tăng trong ngành nào, nhưng theo PGS-TS Nguyễn Thường Lạng, so sánh với số liệu sản xuất công nghiệp 3 tháng đầu năm cho thấy, FDI lĩnh vực chế biến chế tạo có sự gia tăng mạnh là điều đáng mừng. "Vốn công bố đầu tư bao nhiêu là quan trọng, nhưng quan trọng hơn là vốn thực hiện. Việc giải ngân vốn FDI cao càng khẳng định triển vọng về môi trường đầu tư ngày càng tốt lên của VN", ông Lạng nhận định.

Một cách thận trọng, GS-TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, cho rằng thị trường thế giới đang diễn biến khá phức tạp đẩy dòng vốn FDI toàn cầu chuyển dịch theo nhiều chiều. Điều này đòi hỏi các quốc gia phải điều chỉnh chính sách thu hút FDI nhằm thích ứng với sự biến động của thế giới. Kết quả thu hút vốn FDI của VN trong 4 tháng đầu năm báo hiệu xu hướng tích cực, đó là sự chuyển biến về chất lượng và hiệu quả. Song kết quả này đặt ra một số thách thức cho VN, đó là cạnh tranh trong thu hút FDI ngày càng khốc liệt.

"Năm 2023, thu hút FDI của Ấn Độ giảm mạnh, nhưng họ vẫn đặt ra kế hoạch thu hút 100 tỉ USD trong các năm tới. Để đạt được con số đó, họ đang đẩy mạnh cải cách để thu hút FDI, trong đó có miễn, giảm cho các dự án đầu tư mới có vốn trên 100 triệu USD và dành quỹ đất sạch tại hàng trăm khu công nghiệp để thu hút các tập đoàn đa quốc gia. Thống kê của Ngân hàng Thế giới cho thấy, chi phí lao động tại Ấn Độ đang thấp hơn VN và chưa bằng 1/2 của Trung Quốc. Tương tự, Indonesia cũng đang thu hút FDI vào ngành khai khoáng mỏ và chế tạo, luyện kim rất mạnh", ông Nguyễn Mại dẫn chứng và đặt vấn đề, VN đang đặt tham vọng trở thành "cứ điểm" cho Apple. Nếu không nhanh chân hơn về nhân lực, quỹ đất sạch, chính sách thuế toàn cầu… thì VN sẽ tuột mất cơ hội. Hiện các nhà cung ứng lớn cho Apple, Boeing đều có mặt tại Ấn Độ.

Cũng theo GS-TSKH Nguyễn Mại, một thách thức không nhỏ là VN chuyển hướng ưu tiên thu hút FDI các ngành công nghệ tương lai, đổi mới sáng tạo, năng lượng sạch nhưng chưa có chính sách, cơ chế tương xứng; một số chính sách ưu đãi đầu tư đã được ban hành song chưa đáp ứng đòi hỏi của nhà đầu tư. Trong khi đó tình trạng thiếu hụt lao động có tay nghề, cung ứng điện chưa bảo đảm chất lượng, thiếu nguyên vật liệu cục bộ tại một số ngành, địa phương. 

Vì vậy, để thích ứng với tái cấu trúc chuỗi cung ứng, VN cần cải thiện nhiều yếu tố để nâng cao tính cạnh tranh và hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó đặc biệt quan trọng là cơ sở hạ tầng và kết nối chuỗi cung ứng, bao gồm hạ tầng cảng biển, đường bộ, đường sắt và dịch vụ logistics, kinh tế số, doanh nghiệp số; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và năng lực đổi mới sáng tạo là yếu tố then chốt để nâng tầm chuỗi giá trị, tham gia hiệu quả hơn và sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

PGS-TS Nguyễn Thường Lạng cũng đồng tình rằng dòng vốn FDI "sẽ không có gì đáng lo ngại" nếu việc cải thiện môi trường đầu tư tiếp tục được thúc đẩy quyết liệt. Với định hướng thu hút vốn FDI vào lĩnh vực công nghệ cao, Ấn Độ và Indonesia là hai đối thủ đáng gờm cho VN. Tuy vậy, VN có đội ngũ lao động hấp dẫn cả về số lượng và chất lượng, chưa kể đến cơ sở hạ tầng đang được cải thiện mạnh mẽ, thủ tục cấp phép được thực hiện trực tuyến góp phần tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, sự quyết liệt của Chính phủ cũng như các địa phương là động lực hấp dẫn vốn FDI rất lớn.