WHO: Thuốc lá ở Việt Nam cực kỳ rẻ vì thuế thấp

Sáng nay 26.5, tại Hà Nội diễn ra lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31.5 và Tuần lễ quốc gia không thuốc lá từ 25 - 31.5 do Bộ Y tế tổ chức.

LÊ HẢO

Tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, sử dụng các sản phẩm thuốc lá kể cả thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều đã được chứng minh là nguyên nhân gây ra các gánh nặng bệnh tật và kinh tế không chỉ cho bản thân người sử dụng mà còn cho cả gia đình và xã hội.

Các tổn thất này bao gồm chi tiêu cho hút thuốc, chi phí cho khám, điều trị bệnh liên quan đến hút thuốc, giảm sút, mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm.

Trong nước rất nhiều hoạt động thiết thực đã được các bộ, ngành, tổ chức đoàn thể, các tỉnh, thành triển khai như các chiến dịch "Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử"; các giải thể thao như giải chạy online "Thanh niên Việt Nam vì môi trường không khói thuốc" của T.Ư Đoàn.

Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong nam giới trưởng thành giảm trung bình 0,5% mỗi năm, từ 47,4% năm 2010 xuống còn 38,9% năm 2023.

Tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên cũng đã giảm. Trong đó, ở nhóm 13 - 17 tuổi giảm từ 5,36% năm 2013 xuống còn 2,78% năm 2019. Ở nhóm 13 - 15 tuổi giảm từ 2,5% xuống còn 1,9%.

Đồng thời, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động cũng giảm đáng kể cả ở các hộ gia đình, tại nơi công cộng và nơi làm việc.

Tuy nhiên Bộ Y tế cũng cho biết, Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới, chủ yếu là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là trong giới trẻ. Ở nhóm 13 - 15 tuổi, tỷ lệ này đã tăng gấp đôi, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023.

Tăng giá thuốc lá để giảm khả năng tiếp cận

Theo ước tính của Hội Kinh tế y tế Việt Nam, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỉ đồng/năm (năm 2022), tại Việt Nam.  

Trên toàn cầu, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính, mỗi năm, hơn 8 triệu ca tử vong có nguyên nhân liên quan đến việc sử dụng thuốc lá.

Tại lễ mít tinh, trưởng đại diện WHO tại Việt Nam đưa ra 2 khuyến nghị về chính sách phòng chống tác hại thuốc lá của Việt Nam. Trong đó, cấm hoàn toàn đối với các sản phẩm nicotine và thuốc lá mới, để có thể bảo vệ hiệu quả những người trẻ tuổi của Việt Nam khỏi tác hại của chúng.

"Những sản phẩm này rất có hại cho sức khỏe. Các sản phẩm này khiến những người trẻ tuổi làm quen với nicotine và khiến họ bị lôi cuốn, có nguy cơ nghiện lâu dài và gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của những người trẻ tuổi", bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam bày tỏ lo ngại về tác hại của thuốc lá với giới trẻ.

Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cũng kêu gọi các nhà hoạch định chính sách của Việt Nam tăng thuế thuốc lá để giúp "tiêm phòng" cho thanh niên Việt Nam khỏi tác hại của việc sử dụng thuốc lá suốt đời.

Theo đánh giá của bà Angela Pratt: "Thuốc lá ở Việt Nam cực kỳ rẻ, vì thuế thấp. Điều này có nghĩa là giá cả không tạo được rào cản ngăn ngừa những nhóm trẻ tuổi bắt đầu hút thuốc và không khuyến khích những người hiện đang hút, bỏ thuốc lá".

"Chúng ta cần làm cho việc bắt đầu hút thuốc hay tiếp tục hút thuốc ở những người trẻ trở nên khó khăn hơn nhiều. Và, tăng thuế thuốc lá chính là biện pháp nhanh nhất và hiệu quả nhất để đạt được điều này", Trưởng đại diện WHO nêu ý kiến.

"Cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và tăng thuế thuốc lá sẽ giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu của Chương trình Sức khỏe Việt Nam và các cam kết quốc tế đối với các mục tiêu phát triển bền vững", Trưởng đại diện WHO nhấn mạnh.