Xả súng kinh hoàng chấn động New Zealand

Theo nhóm vận động kiểm soát súng đạn GunPolicy.org, New Zealand có dân số gần 5 triệu người và khoảng 1,2 triệu cây súng nằm trong tay sở hữu tư nhân. Dù vậy, tỷ lệ các vụ án liên quan đến súng ở mức thấp, khoảng 3 - 12 vụ mỗi năm. Luật cấp giấy phép sở hữu súng, đặc biệt là vũ khí bán tự động, được siết chặt sau vụ một tay súng hồi năm 1990 hạ sát 13 người tại thị trấn nhỏ Aramoana do xích mích với hàng xóm trước khi bị cảnh sát tiêu diệt.

Vụ xả súng xảy ra vào khoảng 13 giờ 40 phút ngày 15.3 (giờ địa phương), trong lúc hàng trăm người đang cầu nguyện tại đền thờ Al Noor ở trung tâm Christchurch.

Nhân chứng Noor Hamzah người Malaysia kể với tờ The New Zeland Herald rằng vụ xả súng kéo dài khoảng 15 phút và sau khi cảnh sát vào bên trong đền thờ, ông nhìn qua cửa sổ thấy “thi thể nằm ngổn ngang”.

Một nhân chứng khác mô tả tay súng mặc áo chống đạn và đội nón bảo hiểm, mang súng trường tự động, xông vào đền thờ trong lúc mọi người đang quỳ gối cầu nguyện. “Hắn có khẩu súng to, đi vào và bắn loạn xạ vào mọi người trong đền thờ. Nhiều người phải phá cửa để thoát ra ngoài”. Một nhân chứng khác kể với Reuters: “Tôi nghe thấy tiếng súng và bỏ chạy. Tay súng ở phía cửa trước. Tôi chạy ra phía sau nhà thờ, ngồi sau chiếc container rồi gọi cảnh sát. Cảnh sát đến và phong tỏa khu vực”.

Không lâu sau đó, một vụ xả súng thứ hai xảy ra tại đền thờ Hồi giáo ở vùng ngoại ô Linwood, cách Al Noor khoảng 5 km. Nhân chứng Syed Ahmed kể với báo Christchurch Press rằng tay súng mang nón bảo hiểm và nã súng khi tiến vào đền thờ. Ông Ahmed cho hay đã nghe tay súng hét lên. Theo người này, những nạn nhân bị trúng đạn đầu tiên là người lớn tuổi đang ngồi trên ghế. Hiện không rõ thủ phạm tấn công tại hai đền thờ có phải là một hay không.

Hung thủ quay trực tiếp cảnh nã súng tại đền thờ Al Noor

Cảnh sát trưởng New Zealand Mike Bush xác nhận có 41 người thiệt mạng tại Al Noor, 7 người tại đền thờ Linwood và 1 nạn nhân tử vong khi tới bệnh viện. Ông Bush cho rằng vụ tấn công đã “được lên kế hoạch rất kỹ”. Cảnh sát đã bắt giữ 4 nghi phạm gồm 3 nam và 1 nữ, đồng thời phát hiện 2 thiết bị nổ trong một chiếc xe quanh khu vực bị tấn công. Trong số đó có 1 nghi phạm gần 30 tuổi đã bị khởi tố về tội giết người và sẽ ra tòa ở Christchurch trong hôm nay 16.3. Thủ tướng Úc Scott Morrison hôm qua đã xác nhận một trong những nghi phạm bị bắt là công dân Úc và mô tả y là “kẻ khủng bố cực đoan”, theo AFP.

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern nhấn mạnh vụ xả súng là “tấn công khủng bố” và gọi đây là “một trong những ngày đen tối nhất của New Zealand”. “Nhiều người bị ảnh hưởng trực tiếp từ vụ xả súng có thể là dân nhập cư đến New Zealand, thậm chí họ có thể là người tị nạn ở đây. Họ đã chọn New Zealand làm nhà và đây là nhà của họ. Họ là chúng ta, còn kẻ gây ra vụ bạo lực chống lại chúng ta thì không. Chúng không có chỗ ở New Zealand. Không có chỗ ở New Zealand dành cho những hành động cực đoan và bạo lực chưa có tiền lệ như thế”, Thủ tướng Ardern nhấn mạnh.

Bà cho biết vụ xả súng đã đặt New Zealand vào tình trạng đối diện mức đe dọa an ninh cao nhất. Vụ việc chấn động này buộc giới chức ra lệnh đóng cửa tất cả trường học ở Christchurch. Đến khoảng 17 giờ cùng ngày, lệnh này mới được dỡ bỏ và phụ huynh mới đến đón con về. Ngoài ra, tất cả đền thờ ở New Zealand được yêu cầu đóng cửa và có lực lượng an ninh canh giữ.

Hình ảnh được cho là Brenton Tarrant (ảnh nhỏ); Đền thờ Al Noor ở trung tâm Christchurch

Cảnh sát New Zealand không nói rõ nghi phạm sẽ ra tòa vào hôm nay là ai, nhưng theo trang News.com.au, đó chính là kẻ đã xả súng tại đền thờ Al Noor, tự xưng là Brenton Tarrant (28 tuổi) sinh ở Úc. Tarrant quay trực tiếp cảnh nã súng vào các nạn nhân và đưa lên mạng xã hội Facebook.

Đoạn phim dài 17 phút, quay từ camera gắn trên người tay súng, chiếu cảnh hắn đi vào Al Noor, dùng súng trường bắn vào những người bên trong. Tay súng sau đó đi lần lượt qua từng phòng, nạp đạn và bắn vào bất cứ người nào hắn nhìn thấy. Tarrant được cho là bắn hơn 100 phát đạn từ khẩu súng trường bán tự động vào những người đang cầu nguyện, lạnh lùng nã đạn nhiều lần vào người họ, ngay cả khi các nạn nhân đã gục xuống. Sau đó, Tarrant quay ra xe, đổi súng và trở vào bên trong để bắn tiếp, trước khi lái xe bỏ đi.

Sơ đồ vụ xả súng tại đền thờ ở Linwood Ảnh: AFP, Reuters

Đoạn phim cũng cho thấy bên trong xe của y có 2 khẩu súng trường màu đen, trên súng có viết chữ màu trắng là tên của 2 hung thủ xả súng tại Ý và Canada là “Luca Traini” và “Alexandre Bissonette”, theo trang Stuff.co.nz. Bissonnette bị giam 40 năm tù vì tội bắn chết 6 người tại đền thờ Hồi giáo ở Quebec năm 2017, trong khi Traini nhận án 12 năm tù vì bắn bị thương 6 người nhập cư châu Phi hồi tháng 10.2018. Giới chức New Zealand sau đó kêu gọi không chia sẻ đoạn phim này trên mạng xã hội.

Cộng đồng quốc tế lên án mạnh mẽ Nhiều lãnh đạo thế giới đã lên án vụ tấn công đẫm máu tại New Zealand. Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ sự cảm thông sâu sắc tới người dân New Zealand, theo tờ The Guardian. Ông viết trên Twitter: “Những người vô tội đã thiệt mạng. Mỹ sát cánh cùng New Zealand và sẵn sàng hỗ trợ trong mọi khả năng của mình. Chúa phù hộ tất cả”. Thủ tướng Anh Theresa May thì gọi vụ tấn công là “một hành động bạo lực”, đồng thời gửi lời chia buồn sâu sắc nhất đến người dân New Zealand. Thủ tướng Úc Scott Morrison đã ra lệnh treo cờ rủ và gọi đây là “một cuộc tấn công khủng bố kinh hoàng”. “Tôi lên án vụ tấn công khủng bố cực đoan, cướp đi sinh mạng của rất nhiều người dân New Zealand vô tội”, Thủ tướng Morrison nói. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng kêu gọi đoàn kết chống lại chủ nghĩa khủng bố. Tổng thư ký LHQ António Guterres lên án vụ xả súng: “Hôm nay và mỗi ngày, chúng ta phải đoàn kết ngăn chặn mọi sự thù hận chống người Hồi giáo cùng các hình thức khủng bố”. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cũng mạnh mẽ lên án cuộc tấn công nhắm vào những người theo đạo Hồi. Thủ tướng Pakistan Imran Khan nói: “Chủ nghĩa khủng bố không phải là một tôn giáo. Xin cầu nguyện cho các nạn nhân và gia đình họ”. Cùng lúc đó, Mỹ, Anh, Úc, Pháp và nhiều nước khác thắt chặt an ninh tại các khu vực tôn giáo ở khắp đất nước. Châu Yên

Vài ngày trước vụ tấn công, Tarrant đăng nhiều bức ảnh súng đạn, vũ khí và áo giáp lên Twitter. Ngay trước phát trực tiếp vụ xả súng, Tarrant còn đưa lên mạng bản tự thuật dài 73 trang nói y là một “người da trắng bình thường”, sinh ra trong một gia đình thu nhập thấp và quyết định đứng lên để “đảm bảo tương lai cho người dân mình”. Tarrant nói thực hiện cuộc tấn công nhằm “giảm tỷ lệ dân nhập cư đến đất của người da trắng”. Tay súng này còn muốn tấn công Thủ tướng Đức Angela Merkel, cáo buộc bà là “mẹ của tất cả những thứ chống người da trắng”.

Việt Nam gửi điện thăm hỏi Theo thông tin từ Bộ Ngoại giao, được tin về 2 vụ xả súng làm nhiều người chết và bị thương tại thành phố Christchurch, New Zealand ngày 15.3, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng; Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã gửi điện thăm hỏi đến Toàn quyền New Zealand Dame Patsy Reddy, Thủ tướng Jacinda Ardern và Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Winston Peters. Trả lời Thanh Niên hôm qua, Tham tán Đại sứ quán VN tại New Zealand Nguyễn Trường Ngọc cho hay: “Lúc có tin xả súng, đại sứ quán đã liên hệ với cộng đồng người Việt ở Christchurch, rất may đến bây giờ không có thông tin nào cho biết có người Việt bị ảnh hưởng hay là nạn nhân của vụ xả súng”. Tham tán Nguyễn Trường Ngọc nói thêm rằng đại sứ quán sẽ tiếp tục thông tin về tình hình cho cộng đồng người Việt ở Christchurch. Cùng ngày, Bộ Ngoại giao cho biết đã chỉ đạo Đại sứ quán VN tại New Zealand tiếp tục theo dõi vụ việc, giữ liên hệ với cơ quan chức năng sở tại để cập nhật thông tin và có các biện pháp bảo hộ công dân trong trường hợp cần thiết. Để nhận được sự hỗ trợ trong trường hợp cần trợ giúp, công dân VN có thể liên hệ theo số đường dây nóng của đại sứ quán là: +6421898814 hoặc số điện thoại của Tổng đài bảo hộ công dân là: +84981 84 84 84. Văn Khoa - Vũ Hân

Tarrant cho biết y “lấy cảm hứng tấn công” từ Andres Breivik, kẻ đã thảm sát 77 người ở Na Uy năm 2011. Tay súng này còn tiết lộ đã mất khoảng 2 năm chuẩn bị kế hoạch và quyết định làm vụ này tại Christchurch cách đây 3 tháng, theo News.com.au. “Một vụ tấn công ở New Zealand sẽ cho thấy không có nơi nào trên thế giới an toàn. Những kẻ xâm nhập đang ở trong tất cả vùng đất của chúng ta, thậm chí trong những nơi hẻo lánh của thế giới và không có nơi nào an toàn, tự do từ sự di cư ồ ạt”, Tarrant viết.