Thời sự

Xăng, dầu dỏm từ lỗ hổng quản lý

26/04/2012 03:44 GMT+7

Một lần nữa chất lượng xăng dầu lại được các nhà khoa học đề cập tới tại hội thảo “Loại bỏ xăng lẫn tạp chất vì sự an toàn của động cơ” do Liên hiệp Các hội KH-KT (Vusta) và Báo Khoa học - Đời sống tổ chức ngày 25.4.

Nhiều thủ đoạn làm xăng, dầu dỏm

PGS-TS Hoàng Mạnh Hùng, Giám đốc Trung tâm tư vấn, giám định dân sự làm nóng hội thảo ngay từ phút đầu khi chỉ ra những thủ đoạn làm nhiên liệu dỏm như pha nước vào xăng, pha thêm dầu hỏa hoặc các chất tương tự. Lấy dẫn chứng từ loạt bài Kinh hoàng “công nghệ” xăng dỏm đăng tải trên Báo Thanh Niên, PGS-TS Hoàng Mạnh Hùng nhận định: “Báo Thanh Niên quay và chụp được cảnh các đối tượng sau khi rút ruột xăng đã bơm vào xe téc chất lỏng để bù lại lượng xăng dầu đã bị đánh cắp, có thể họ cho các chất có tính chất tương tự như dầu hỏa”.

Theo ông Hùng, những người kinh doanh xăng dầu còn sử dụng thủ đoạn cho thêm vào xăng một số chất oxygenat, chẳng hạn như MTBE để nâng chỉ số octan tăng lên. Nghiên cứu rất kỹ clip mà phóng viên Báo Thanh Niên đã quay được, PGS-TS Hoàng Mạnh Hùng phân tích: “Việc cho thêm các chất oxygenat sẽ ảnh hưởng tới sự phát tán của nhiên liệu và hiệu suất chuyển động của xe. Cái này rất quan trọng, nó làm thay đổi cách thức phản ứng trước khi đánh lửa của động cơ, làm giảm đi hàm lượng năng lượng của nhiên liệu. Do động cơ hoạt động ở nhiệt độ cao nên sẽ gây ra sự tách lớp của nhiên liệu khi cho thêm chất oxygenat. Việc phân lớp trong nhiên liệu có chất oxygenat (khi lẫn nước) trong động cơ cũng xảy ra phản ứng hydro, nguy cơ tiềm ẩn của sự cháy nổ”.

Hôm nay, công bố nguyên nhân các vụ cháy nổ xe

Ông Trần Quốc Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng hàng hóa (Bộ KH-CN), cho biết nguyên nhân các vụ cháy nổ xe có liên quan đến chất lượng xăng dầu hay không sẽ được Bộ Công an và Bộ KH-CN công bố tại họp báo hôm nay 26.4.

Riêng với dầu DO, ông Hùng cho hay việc pha dầu tái sinh chế biến sẽ ảnh hưởng đến độ nhớt của dầu, không chỉ gây ra những hư hại cho nguyên liệu liên quan đến động cơ, mà còn phát sinh hỗn hợp hơi phát tán dễ dàng có thể gây ra hiện tượng cháy xe.

Có cùng sự hoài nghi liên quan đến xăng dầu, TS Đinh Ngọc Ân, Trưởng khoa Cơ khí Động lực, Trưởng bộ môn Công nghệ ô tô (ĐH Sư phạm kỹ thuật Hưng Yên), cho rằng chất lượng xăng có vấn đề, là nguyên nhân gián tiếp gây cháy nổ xe. Theo TS Đinh Ngọc Ân, các chất Mono Ethylen glycol và Ethylene Glycol Bbutyl Ether, xăng thơm… dùng làm dung môi và là nguyên liệu ban đầu cho quá trình tổng hợp, có tốc độ bay hơi thấp, hút ẩm, nhiệt độ sôi cao. Đây là những chất phá hủy đường ống nhiên liệu và các gioăng cao su.

Vậy ai có thể làm xăng dỏm? PGS-TS Hoàng Mạnh Hùng khẳng định: “Phải là những người có kiến thức chuyên môn, họ câu kết và lôi kéo các nhà bán buôn, bán lẻ thuộc các loại hình kinh tế để tiêu thụ nhiên liệu dỏm. Rõ ràng đã có mối liên kết “ma quỷ” trong làm ăn kinh tế”.

Gian lận về chất lượng và đo lường

Đến hội thảo với tư cách là đại diện cho các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu, ông Nguyễn Quang Kiên, Phó tổng giám đốc Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) quả quyết: “Xăng dầu là mặt hàng được quản lý chất lượng tốt nhất so với các loại hàng hóa tại Việt Nam, hơn cả mặt hàng sữa, thuốc”. Theo ông Kiên, một số ý kiến nói xăng dầu là nguyên nhân cháy nổ xe là thiếu khách quan, không chính xác. Chưa hết, ông Kiên dành khá nhiều thời gian và không tiếc lời khen ngợi quy trình quản lý chất lượng xăng dầu Petrolimex từ khâu nhập khẩu, lưu thông, phân phối; với phòng hóa nghiệm hiện đại…, đến nỗi chủ tọa liên tục nhắc nhở vì quá thời gian quy định.

Không thể kiên nhẫn nghe tiếp chuyện... tự khen của Petrolimex, PGS-TS Hoàng Mạnh Hùng cắt ngang: “So với 2009, 2010, số lượng xe cháy năm 2011 tăng nhiều hơn. Chúng tôi là người tiêu dùng (NTD) đồng thời là nhà khoa học, cách đặt vấn đề liên quan đến chất lượng xăng là đúng. Những chỉ tiêu trong tiêu chuẩn Việt Nam liệu đã phản ánh toàn bộ chất lượng xăng hay chưa? Tôi có thể nói là chưa. Ngoài chỉ tiêu octan, còn gì trong xăng hiện nay tôi chưa biết, dân chưa biết. Cái đó không nên mập mờ, phải trả lời trước dân”. Ông Hùng nói tiếp: “Tôi và mọi người thấy quản lý của chúng ta có những chỗ trống, vẫn có những lỗ hổng rất nguy hiểm từ trên xuống dưới”.

Trước lời khẳng định về quản lý chất lượng của DN xăng dầu là tốt, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ NTD Việt Nam Nguyễn Mạnh Hùng cho biết Hội luôn nhận được ý kiến của NTD về chất lượng xăng dầu. Đây là mặt hàng nhạy cảm, nóng cả về giá, cả về chất lượng. “Báo Thanh Niên đã có hẳn một loạt bài rất công phu. Phóng viên đã phải đóng vai người đi bẫy chim, phanh phui ra cả một đường dây. Xe téc lẽ ra lấy xăng từ cảng Nhà Bè đến các điểm bán lẻ nhưng lại dừng lại ở một điểm cho thêm chất gì đó. Báo đã phát hiện ở dưới thì rút xăng ra, còn ở trên mở nắp kẹp chì của xe téc để đổ thêm chất lỏng trong suốt vào. Đó không chỉ là gian lận về chất lượng, còn là gian lận về đo lường. Trước khi nói quản lý nhà nước về xăng dầu là tốt, hãy chứng minh cho chúng tôi thấy để thuyết phục NTD. NTD không thể đánh giá trên cơ sở văn bản nhà nước mà đánh giá trên mặt hàng đến tay NTD có an toàn không”, ông Nguyễn Mạnh Hùng nói.

Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, trước đây từng có một DN nhà nước nhập xăng về có chứa aceton, Hội đã phát hiện và kiến nghị, sau đó DN đã phải bồi thường 500 triệu đồng.