Xây dựng Đà Lạt trở thành thành phố di sản

Theo ông Nguyễn Dương Trung Hữu, Trưởng phòng Quản lý đô thị TP.Đà Lạt (Lâm Đồng), TP di sản được hiểu là một chỉnh thể lịch sử đặc trưng, một sản phẩm của nền văn minh đô thị, kết hợp hữu cơ các thành tố vật chất và tinh thần, kiến trúc và văn hóa, trong sự hòa quyện với thiên nhiên.

G.B

Trên cơ sở đó, Đà Lạt hội đủ các tiêu chí của một đô thị di sản khi có cấu trúc đô thị được bảo tồn toàn vẹn và tiếp nối hữu cơ qua các giai đoạn phát triển; có hệ thống di sản kiến trúc và đô thị phong phú, độc đáo tạo nên diện mạo đặc trưng của đô thị; có cảnh quan nhân tạo được tổ chức trong mối quan hệ hài hòa với cảnh quan thiên nhiên; có giá trị lịch sử và văn hóa đô thị đặc sắc được bảo lưu và phát triển tiếp nối.

"Với vị trí địa lý đặc biệt, khí hậu ôn đới và có đủ các loại hoa khoe sắc quanh năm, Đà Lạt từ lâu luôn là nguồn cảm hứng sáng tác thơ ca cho các nhạc sĩ, nhà văn, nhà thơ… trong và ngoài tỉnh. Các tiêu chí hoàn toàn phù hợp với tính toàn vẹn, liên tục, phong phú và độc đáo của di sản kiến trúc và đô thị trong mối quan hệ hữu cơ với văn hóa, con người và cảnh quan thiên nhiên của Đà Lạt", ông Hữu cho hay.

Đầu tháng 5.2023, Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng Trần Đức Quận cùng Thường trực Tỉnh ủy đã làm việc với Đại sứ Phạm Sanh Châu, Phó chủ tịch Trung tâm Á - Âu, Vương quốc Bỉ, thống nhất việc xây dựng hồ sơ đề xuất TP.Đà Lạt trở thành TP di sản thế giới. Sau đó, đến tháng 7.2023, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng đã ban hành quyết định thành lập ban chỉ đạo, ban soạn thảo đề xuất TP.Đà Lạt trở thành TP di sản thế giới. Ban chỉ đạo gồm 12 thành viên do ông Trần Văn Hiệp, Chủ tịch UBND tỉnh, làm Trưởng ban và ông Phạm S, Phó chủ tịch UBND tỉnh, làm Phó trưởng ban thường trực. Ban soạn thảo gồm 22 thành viên, do ông Đặng Quang Tú, Chủ tịch UBND TP.Đà Lạt, làm Trưởng ban; ông Võ Ngọc Trình, Phó chủ tịch UBND TP.Đà Lạt, làm Phó trưởng ban thường trực. UBND tỉnh Lâm Đồng đã giao UBND TP.Đà Lạt chủ trì, phối hợp cùng Sở VH-TT-DL và các sở, ngành liên quan nghiên cứu, xây dựng đề án, hoàn thiện hồ sơ, thủ tục để đề xuất công nhận TP.Đà Lạt trở thành TP di sản thế giới theo tiêu chí UNESCO.

Theo ông Phạm S, việc xây dựng hồ sơ TP.Đà Lạt trở thành TP di sản là nội dung rất quan trọng, nhằm quảng bá hình ảnh đất nước và con người Đà Lạt, tăng hiệu quả khai thác di sản và phát triển du lịch trong tương lai. Qua nghiên cứu các tiêu chí và tình hình thực tế, đến thời điểm này đã xác định Đà Lạt đáp ứng 2 tiêu chí về di sản văn hóa thế giới của UNESCO: Thể hiện một sự giao lưu quan trọng giữa các giá trị của nhân loại, trong một khoảng thời gian hoặc trong phạm vi một vùng văn hóa của thế giới, về các bước phát triển trong kiến trúc hoặc công nghệ, nghệ thuật tạo hình, quy hoạch đô thị hoặc thiết kế cảnh quan; Là một điển hình nổi bật về một kiểu kiến trúc xây dựng hoặc một quần thể kiến trúc cảnh quan minh họa cho một hay nhiều giai đoạn có ý nghĩa trong lịch sử nhân loại.

XÁC ĐỊNH VÙNG LÕI VÀ CÁC CÔNG TRÌNH ĐỀ XUẤT DI SẢN

Theo ông Đặng Quang Tú, Chủ tịch UBND TP.Đà Lạt, đến nay đã thực hiện xong chủ trương lập hồ sơ; báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy thống nhất các nội dung đề xuất TP di sản; thành lập Ban chỉ đạo, Ban biên soạn và đặc biệt đã xác định vùng lõi và các công trình đề xuất di sản. Vùng lõi được xác định có diện tích khoảng

153 ha, phạm vi, ranh giới xuất phát từ cầu Ông Đạo đi theo ngược chiều kim đồng hồ lần lượt: ranh giới phía nam công viên hồ Xuân Hương, đường hồ Tùng Mậu; ranh giới phía bắc của Trung tâm viễn thông Lâm Đồng; ranh giới phía tây và nam của nhà thờ Chánh Tòa (nhà thờ Con Gà), đường Nhà Chung; ranh giới phía nam và đông của khách sạn Du Parc, đường Trần Phú; ranh giới phía đông khách sạn Palace, đường Hồ Tùng Mậu, đường nội bộ phía Nam quảng trường Lâm Viên, đường nội bộ công viên Yersin phía nam hồ lắng số 2, đường Phạm Hồng Thái; ranh giới phía đông khách sạn Công Đoàn, đường Trần Quốc Toản, đường Trần Nhân Tông, đường Đinh Tiên Hoàng, đường Trần Quốc Toản về lại cầu Ông Đạo.

Trong vùng lõi này, TP đề xuất 10 công trình chính: thắng cảnh hồ Xuân Hương, Đồi Cù, cầu Ông Đạo, Thủy Tạ, khách sạn Palace, Viễn thông Lâm Đồng, khách sạn Du Parc, nhà thờ Con Gà, quảng trường Lâm Viên và công viên Yersin, khách sạn Công Đoàn. Đồng thời cũng đã xác định, đề xuất 36 địa điểm phụ (vùng phụ), trong đó có các công trình như: Trường cao đẳng Đà Lạt, ga Đà Lạt, Trường đại học Đà Lạt, khu 17 biệt thự ở đường Lê Lai, khu biệt thự đường Trần Hưng Đạo, Dinh I, Dinh II, Dinh III, Cung Nam Phương Hoàng hậu, Nhà địa dư, biệt thự Trần Lệ Xuân, Viện Nghiên cứu hạt nhân, chợ Đà Lạt....

Ông Phạm S nhìn nhận: "Đà Lạt là vùng đất rất đa dạng, phong phú với núi rừng hoang sơ, khí hậu mát mẻ, trong lành, cảnh sắc thiên nhiên đẹp diệu kỳ và khu dự trữ sinh quyển thế giới LangBiang tạo nên sự đa dạng, trù phú cho vùng đất này. Sự kết hợp độc đáo đa dạng văn hóa đặc sắc, di sản kiến trúc, cảnh quan thiên nhiên kỳ thú và môi trường trong lành đã tạo nét riêng có đối với TP.Đà Lạt đáp ứng các tiêu chí đô thị di sản thế giới".

"Ban chỉ đạo vừa làm việc với UBND TP.Đà Lạt cùng các sở, ngành liên quan và đề nghị TP cần xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể: nội dung, việc gì, ai làm, làm như thế nào, kinh phí bao nhiêu, khi nào hoàn thành với chất lượng chuẩn nhất. Quyết tâm hoàn thiện đầy đủ hồ sơ trình UNESCO công nhận để UBND tỉnh Lâm Đồng công bố với nhân dân cả nước và bạn bè quốc tế trong tháng 9.2025 nhân dịp chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lâm Đồng lần thứ XII (nhiệm kỳ 2025 - 2030)", ông Phạm S cho biết.