Xây dựng nền y tế thông minh: Các bệnh viện lớn đẩy mạnh chuyển đổi số

Dùng AI phát hiện sớm ung thư

Với dữ liệu của 2 triệu lượt bệnh nhân (BN) mỗi năm về chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm và giải phẫu bệnh, Bệnh viện (BV) Bạch Mai (Hà Nội) đã "huấn luyện" trí tuệ nhân tạo (AI) trong chẩn đoán, điều trị nhiều loại bệnh, bao gồm phát hiện sớm bệnh ung thư.

ẢNH: NGUYÊN HÀ

Theo PGS-TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc BV Bạch Mai, Trung tâm Tiêu hóa gan mật của BV đang thử nghiệm công nghệ AI trên nội soi tiêu hóa (đại tràng). Theo ông Cơ, nội soi tiêu hóa là một trong những kỹ thuật quan trọng trong việc phát hiện và điều trị các bệnh lý tiêu hóa, như viêm loét, polyp và đặc biệt là ung thư. Tuy nhiên, ngay cả những bác sĩ (BS) có kinh nghiệm cũng có thể gặp khó khăn trong việc nhận diện những tổn thương nhỏ hoặc bị che khuất. Nhưng AI có khả năng phân tích hình ảnh nhanh chóng, hỗ trợ BS trong việc đánh giá các tín hiệu bất thường, giúp nâng cao tỷ lệ phát hiện sớm ung thư và giảm nguy cơ bỏ lỡ.

Kết quả thử nghiệm cho thấy AI giúp tăng tỷ lệ phát hiện polyp đại tràng, giúp giảm nguy cơ bỏ lỡ các tổn thương tiền ung thư. AI nhận diện polyp, từ đó cảnh báo BS về những vùng nghi ngờ. AI giúp phân loại và đánh giá tính chất của polyp, xác định xem chúng lành tính hay ác tính, từ đó giúp quyết định có cần cắt bỏ hay không. AI giúp tăng tỷ lệ phát hiện polyp đại tràng thêm khoảng 14% so với nội soi thông thường.

"AI chẩn đoán sớm bằng nội soi tiêu hóa, giải phẫu bệnh. Ung thư tiêu hóa được phát hiện khi khối u mới chỉ ở niêm mạc, chỉ cần cắt hớt niêm mạc là khỏi bệnh. BN ung thư không cần đại phẫu, không hóa trị, đỡ tốn kém và rất ít tái phát", PGS-TS Đào Xuân Cơ nói và khẳng định: AI đang mang lại những thay đổi lớn trong việc phát hiện và quản lý các bệnh lý tiêu hóa, đặc biệt trong lĩnh vực nội soi. Các hệ thống AI không chỉ cải thiện tỷ lệ phát hiện polyp và ung thư sớm mà còn giúp giảm thiểu lỗi con người và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

Với ứng dụng AI trong chẩn đoán sớm ung thư phổi, dữ liệu các phim chụp cắt lớp ngực và nội soi phế quản cộng với các kết quả giải phẫu bệnh, BV đã phát hiện sớm ung thư phổi khi khối u ác tính nhỏ, chỉ 2 - 3 mm, giúp BN chỉ phẫu thuật cắt bỏ, tránh được điều trị phức tạp. Vì nếu phát hiện muộn, ung thư phổi sau phẫu thuật phải xạ trị, hóa trị, điều trị kéo dài.

Chia sẻ thêm, Phó giám đốc BV Bạch Mai PGS-TS Vũ Văn Giáp cho biết tại Trung tâm hô hấp của BV, trong năm 2024 - 2026 triển khai ứng dụng AI trong chẩn đoán hình ảnh nội soi khí phế quản của các bệnh hô hấp; chẩn đoán hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Còn Khoa Nội tiết của BV đã ứng dụng AI thí điểm trong chẩn đoán bệnh nội tiết (bệnh lý tuyến giáp, bệnh lý tuyến yên, bệnh lý võng mạc do đái tháo đường, nhận diện vết loét trong bệnh đái tháo đường…). Ứng dụng AI trong mô hình dự đoán nguy cơ nhập viện ở BN nội tiết và trong thăm dò chức năng hô hấp.

Theo PGS-TS Vũ Văn Giáp, ứng dụng AI và dữ liệu lớn (Big Data) trong điều trị là thế mạnh của BV Bạch Mai. Mỗi năm BV Bạch Mai có 2 triệu lượt người bệnh khám ngoại trú, 200.000 - 250.000 lượt BN nội trú, tương đương với có 2 triệu bản ghi. Mỗi BN là các số liệu về chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm, là nguồn dữ liệu phong phú để huấn luyện AI, cũng như nguồn "tư liệu" rất lớn cho dữ liệu AI. Nguồn dữ liệu này giúp chẩn đoán và góp phần quan trọng dự báo xu hướng bệnh tật.

Theo lãnh đạo BV Bạch Mai, để đạt mục tiêu phát triển đưa BV này trở thành BV đa khoa hoàn chỉnh chuyên sâu hàng đầu VN và khu vực, BV đã đưa ra 6 trụ cột: triển khai hiệu quả đề án ghép đa tạng; ứng dụng AI trong chẩn đoán, điều trị và quản lý người bệnh; ứng dụng kỹ thuật gien trị liệu trong điều trị; ứng dụng công nghệ tế bào gốc trong điều trị; ứng dụng phẫu thuật robot; ứng dụng công nghệ in 3D trong sản xuất các sản phẩm, thiết bị y tế phục vụ người bệnh.

Phần mềm giám sát sau phẫu thuật

Cũng là BV tuyến Trung ương, BV Chợ Rẫy (TP.HCM) đã ứng dụng nhiều công nghệ, ứng dụng AI vào khám chữa bệnh, quản lý BV. Năm 2023, BV triển khai phần mềm đánh giá, giám sát chương trình chăm sóc phục hồi sớm sau phẫu thuật (ERAS). Đây là sản phẩm do BV Chợ Rẫy tự thiết kế xây dựng, đúc kết từ nhiều tài liệu y khoa quý trong và ngoài nước cũng như kinh nghiệm thực tiễn của BV với lịch sử hình thành và phát triển 125 năm. Phần mềm đã được Cục Bản quyền tác giả (Bộ VH-TT-DL) cấp giấy chứng nhận quyền tác giả vào năm 2024. Đây cũng là sản phẩm tham dự Giải thưởng thành tựu y khoa VN lần thứ 5.

ẢNH: HẠNH NGUYỄN

Ông Đặng Hoàng Vũ, Trưởng phòng Quản lý chất lượng BV Chợ Rẫy, thông tin từ tháng 8.2023 - 10.2024 có 2.750 người bệnh phẫu thuật tham gia chương trình ERAS. Kết quả giám sát, quản lý cho thấy tỷ lệ người bệnh được thực hiện giảm đau đa mô thức chiếm 97%, tỷ lệ người bệnh đau nặng và đau nghiêm trọng sau phẫu thuật là 0,9%. Tỷ lệ người bệnh tai biến trong phẫu thuật là 0%. Và sau khi áp dụng chương trình ERAS, tỷ lệ hài lòng của người bệnh trên 91% (so với trước kia là 81,2%).

Nhờ ứng dụng phần mềm này, BV đã tiết kiệm thời gian, nguồn nhân lực, công sức và văn phòng phẩm khi thực hiện đánh giá người bệnh xuyên suốt quá trình trước, trong và sau phẫu thuật. Đối với nhân viên y tế, ERAS thuận tiện cho việc đánh giá, theo dõi người bệnh; đảm bảo người bệnh được sàng lọc, đánh giá đầy đủ các thành tố ERAS, được thực hiện đầy đủ quy trình điều trị và chăm sóc người bệnh trước, trong và sau phẫu thuật. Phần mềm giúp thuận tiện xem danh sách BN tham gia ERAS theo từng chuyên khoa hoặc theo thời gian. Còn với người bệnh sau khi xuất viện, quay lại BV tái khám, được theo dõi và đánh giá tình trạng sức khỏe nhờ phần mềm nói trên.

Đối với nhà quản lý, phần mềm này hỗ trợ nhiều trong công tác tổng hợp, thống kê, đỡ tốn nguồn nhân lực thống kê, tiết kiệm thời gian và đảm bảo số liệu chính xác. Với nguồn dữ liệu lớn, phần mềm có thể đáp ứng được nhu cầu lưu trữ và quản lý chặt chẽ nguồn dữ liệu, đảm bảo an toàn trong lưu trữ và trích xuất dữ liệu một cách dễ dàng. Nhà quản lý có thể theo dõi trực tiếp số liệu trên chức năng báo cáo của phần mềm, kịp thời chấn chỉnh và đưa ra các chính sách.

"Ứng dụng phần mềm cho chương trình ERAS tại BV Chợ Rẫy đã hỗ trợ nhân viên y tế rất nhiều. Vì đây là công cụ theo dõi, giám sát, phân tích, báo cáo, quản lý chặt chẽ việc tuân thủ thực hiện chương trình, tạo sự thuận tiện cho nhân viên khi thực hiện chương trình ERAS, đồng thời hướng đến lợi ích của người bệnh", lãnh đạo BV Chợ Rẫy cho biết. (còn tiếp)