Vụ kiện VĐV nữ ‘mạnh như nam’ được đưa lên Tòa án tối cao Thụy Sĩ

Nữ hoàng cự ly 800m người Nam Phi - hai lần vô địch Olympic và 3 lần vô địch thế giới - kháng cáo phán quyết của CAS trong vụ kiện mang tính bước ngoặt của cô với IAAF. Theo phán quyết của CAS, Semenya cùng những VĐV khác “có sự khác biệt về phát triển giới tính” (DSD) sẽ phải dùng thuốc để giảm hàm lượng testosterone nếu họ muốn tiếp tranh tài ở những cự ly từ 400m đến 1 dặm của đấu trường quốc tế.

Phán quyết của CAS đã gây nhiều tranh cãi trong cộng đồng điền kinh AFP

Trong một tuyên bố, Dorothee Schramm - người sẽ phụ trách thủ tục kháng cáo của Semenya, cho rằng phán quyết của CAS “dung túng yêu cầu của IAAF trong chuyện buộc các nữ VĐV điền kinh phải sử dụng loại thuốc nội tiết tố không cần thiết và ngoài ý muốn của họ, mặc dù thiếu hướng dẫn về phương thức điều trị và còn chưa chắc chắn về những tác động đối với sức khỏe của những sự can thiệp như thế này”.

VĐV 28 tuổi Semenya nói thêm trong tuyên bố rằng: “Tôi là một người phụ nữ, và tôi là một VĐV đẳng cấp thế giới. IAAF sẽ không thể bắt ép tôi dùng thuốc hay ngăn không cho tôi được là chính tôi”. Theo AFP, Semenya kháng cáo dựa trên “những quyền con người cơ bản”.

Tòa án Tối cao Liên bang Thụy Sĩ - cũng được đặt tại Lausanne như CAS - sẽ được yêu cầu xem xét xem liệu những quy định của IAAF, đã có hiệu lực từ đầu tháng 5.2019, có “vi phạm các giá trị chính sách công cộng chính yếu và được công nhận rộng rãi, bao gồm việc cấm phân biệt đối xử, quyền về toàn vẹn thân thể, quyền tự do kinh tế và tôn trọng phẩm giá con người”.

Theo AFP, rất nhiều người trông đợi Semenya kháng cáo sau khi CAS ra phán quyết chống lại cô. Nữ VĐV người Nam Phi cũng hy vọng Tòa án Tối cao Liên bang Thụy Sĩ “sẽ gạt sang một bên toàn bộ phán quyết của CAS”.

Semenya (phải) bị cấm thi đấu ở cự ly sở trường nếu không tuân thủ quy định của IAAF AFP

Những VĐV bị DSD có hàm lượng testosterone cao tự nhiên muốn thi đấu các cự ly từ 400m đến 1 dặm phải phải dùng thuốc để giảm hàm lượng xuống dưới 5 nmol/L, tức gấp đôi mức hàm lượng bình thường của nữ là dưới 2 nmol/L. Trong phán quyết của mình, CAS thừa nhận luật “có sự phân biệt đối xử”, nhưng đồng thời cũng cho rằng biện pháp này là “cần thiết, hợp lý và tương xứng” để bảo vệ sự cạnh tranh công bằng trong một số giải thể thao dành cho nữ.

Trước đó, Hiệp hội Y khoa Thế giới (WMA) mạnh mẽ lên án quy định cấm những VĐV như Semenya tranh tài ở các cự ly từ 400m đến 1 dặm nếu như họ chọn không dùng thuốc, WMA đã kêu gọi “lập tức hủy bỏ” những quy định này khi cho rằng chúng được xây dựng trên “cơ sở yếu ớt từ một nghiên cứu duy nhất đang gây tranh luận rộng rãi trong cộng đồng khoa học”. Tuy nhiên, trong tuyên bố đảp trả, IAAF khẳng định quy định đã được xây dựng dựa trên “nhiều công bố và quan sát khoa học về lĩnh vực này trong vòng 15 năm qua”.